Reasons to Stay Alive Kitap Alıntıları – Matt Haig

Məncə, diqqətlə qulaq assaq, həyat həmişə bizə yaşamaq üçün tutarlı səbəblər verir.

Məncə, kitablar insanı təklikdən xilas edir. Əgər oxuduğun kitabın dərinliklərinə vara bilən adamsansa, onda oradakı müxtəlif xarakterli qəhrəmanlarla əhatə olunacaq, bununla da təklik duyğusundan uzaqlaşacaqsan

Plasebo etkisine kapılırsınız. Beden zihnin arkasından iş çevirir. Kendinize o kadar güvenmeyin.

Çarpıcı olan, başka hastaların aksine, depresyondakilerin kendilerini öldürüyor olmasıdır. Buna rağmen insanlar hala depresyonun o kadar da tehlikeli bir şey olmadığını söylüyorlar. Zaten durumu doğru anlayabilselerdi, depresyondaki insanlarla aynı şekilde konuşmaya devam etmezlerdi.

Depresyondaki insanların mutlu olmak istediklerini sanıyorsanız, yanılıyorsunuz. Mutlu olma lüksünü umursadıkları falan yok. Acı hissetmesinler, acı olmasın, yeter. Düşüncelerin tutuşup ortalığı dumana boğduğu alevler içindeki zihinlerinden her şeyi bırakıp kaçmak istiyorlar sadece. Normalleşmek ya da normallik imkansız olduğu için bomboş olmak istiyorlar. Boşluğa ulaşmanın yolu da yaşamaya son vermekti. Sıfıra sıfır elde var sıfır.

Depresyon görünmezdir.
Depresyon biraz üzgün hissetmek değildir.

Ama kimi kez yaşamak için intihar etmekten daha çok cesaret gerekiyor.

Herkes depresyonu farklı yaşar. Acı farklı şekil ve şiddetlerde hissedilir; acıya verilen tepkiler de farklılık gösterir.

Her zihin eşsizdir ve benzersiz işlev bozuklukları gösterebilir.

Göremesek de tünelin sonunda ışık vardır. Her gecenin bir sabahı vardır. Ve kelimeler, bazen, bizi özgür bırakır.

Etraftakilere çoğu zaman bir şeyiniz yokmuş gibi gelir. Siz içinizi yakan ateşle dolanırke ortalıkta kimse fark etmez alevleri. Depresyon böylesine görünmez, sinsi ve gizemliyken, içinde bulunduğunuz durumdan utanmaya başlarsınız. Depresif etiketinin yarattığı utanma hissi öylesine içinden çıkılmaz bir hal alır ki, utanç etkilemeye başlar düşüncelerinizi, ve depresyon da düşüncelerde meydana gelen bir hastalıktır.

Depresyonun en temel belirtilerinden biri umutsuzluğa kapılmaktır. Sizin adınıza gelecek yoktur. Tünelin ucundaki ışıktan uzak, içeride sıkışmış hissedersiniz.

İnsanlar kənardan sənin xarici görünüşünü görür, sənin  hüceyrə və zərrəciklərdən ibarət bir kütlə olduğunu qəbul edirlər, ancaq içində yaşadığın partlayışdan xəbərsizdirlər.

Həyat səni sevənlərlə gözəldir. Heç kəs həyatını iPhone üzərində qurmaz. O iPhone lar bizim bir-birimizlə  rabitə qurmağımız üçündür, həyatın mənası üçün yox. Həyatımızın mənasını isə sağlam olanda deyil, xəstələnib yatağa düşəndə anlayırıq. Sağalıb özümüzə gələndə hər şeyə yeni  baxışla baxmaq lazımdır. Belə olduqda baxışımız aydınlaşır və əvvəllər görə bilmədiyimix şeyləri daha yaxşı görə bilirik.

Məncə, diqqətlə qulaq assaq, həyat həmişə bizə yaşamaq üçün tutarlı səbəblər verir. Bu səbəblər keçmişdən də gələ bilər, yəni səni boya başa çatdıran insanlardan qaynaqlanar, yaxud indiki halda dostlarından, sevgilindən Bəlkə, o səbəbləri bacarıqlarımızı hələ göstərə bilmədiyimiz gələcək aşılayır?!

Həyata bağlanmağın tək yolu sevgidir.Özünü, başqalarını, həyatı sev. Nəticə gözəl olacaq.)

Böyüyərkən qayğısız uşaqlığımızı, azadlığımızı itiririk, amma sevdiyimiz adamla onları yenidən tapırıq.

.
Diğer insanlara bazen hiçbir şey yokmuş gibi gelir.

Başınız yanıyor ve kimse alevleri göremiyor dedi.

Bütün kitabdakı mətnləri üst-üstə yığsan, sonu bəşəri duyğuların cəmi edəcək. Hər dəfə nəfis bir kitab oxuyanda özümü əlində xəzinə xəritəsi tutan insan kimi hiss edir, xəyalən həmin xəzinənin axtarışına çıxıram.

Belə bir fikir var: kitab oxuyarkən ya özündən qaçırsan, ya da özünü tapırsan. Əslində, bunda elə bir ciddi fərq görmürəm. Özümüzdən qaçmaqla həmçinin özümüzü tapırıq. Bu bizim olduğumuz yer deyil, getmək istədiyimiz yerdir.

Həyatımızı belə şirin edən bir daha geri gəlməyəcək şeylərdir

Harada ki söhbət mövcuddur, deməli, ümid də var.

“Bu dəfə intihar etmək üçün yox, yaşamaq üçün cəsarət tapmaq lazımdır”

Albert Kamyu.

Əgər kitablar bizim iç dünyamızın təcrübəsini tam əks etdirə bilsəydi, o zaman oxumaq istədiyimiz kitabların hamısını elə özümüz yazardıq.

İnsanı yaşadığı gərginlik məngənəsindən, düşdüyü vəziyyətdən azad edəcək bir gərçək var – danışmaq, hisslərini paylaşmaq…

Tunelin sonunda bir işıq var! Biz bunu görə bilməsək də o işıq mövcuddur.

Mən sənəm, sən mənsən. Biz tənha ola bilərik, amma tək deyilik. Bəzən zamanın müəyyən nöqtəsində ilişib qalırıq, amma həm də əbədiyik. Ətdən, qandan ibarətik, amma eyni zamanda sonda ulduzlara qarışırıq.

Duyğular Məsələ də elə bundadır. İnsanlar düşüncələrə çox yer ayırırlar, amma işin kökü duyğulardadır. Məni güldürən, ağladan, qorxudan, ümid verən, nəfəs kəsən kitablar oxumaq istəyirəm. Oxuduğum kitabın ya boğazımdan tutub məni asmağını, ya da qucaqlamağını istəyirəm. Hətta kəndir əvəzi bağırsaqlarımdan da istifadə edə bilər. Təki bunu mənə hiss etdirsin. Çünki biz – hisslərdən yaranmışıq.

Bəzən bu sürətli, səsli-küylü dünya üçün həddən artıq ləng və kövrək olduğumu düşünürdüm.

Belə bir fikir var: kitab oxuyarkən ya özündən qaçırsan, ya da özünü tapırsan. Əslində, bunda elə bir ciddi fərq görmürəm. Özümüzdən qaçmaqla həmçinin özümüzü tapırıq. Bu bizim olduğumuz yer deyil, getmək istədiyimiz yerdir.

Artur Şopenhauer deyir ki, Başqalarına oxşamaq üçün öz 1/3 hissəmizi unuduruq, məhəbbət isə itirdiklərimizi geri qaytaran tək amildir . Böyüyərkən qayğısız uşaqlığımızı, azadlığımızı itiririk, amma sevdiyimiz adamla birgə onları yenidən tapırıq.

Harada ki söhbət mövcuddur, deməli, ümid də var.

Məncə, diqqətlə qulaq assaq, həyat həmişə bizə yaşamaq üçün tutarlı səbəblər verir. Bu səbəblər keçmişdən də gələ bilər, yəni səni boya-başa çatdıran insanlardan qaynaqlanar, yaxud indiki halda dostlarından, sevgilindən Bəlkə, o səbəbləri bacarıqlarımızı hələ göstərə bilmədiyimiz gələcək aşılayır?!

Ölmək istəyirdim. Yox, fikrimi dəqiq ifadə edə bilmədim: ölmək istəmirdim, sadəcə, yaşamaqdan bezmişdim.

Ya həyatın, ya da ölümün əzabına qatlaşmalısan.

Deyirlər, bu dəli dünyaya ən məntiqi cavab – ağılsızlıqdır.

Təhlükəsizliyi unut. Qorxduğun yerlərdə yaşamağı öyrən.

İnsan qorxduğunun üstünə gedərsə, o addımı atmağa çalışarsa, bu ən yaxşı müalicə üsulu olar.

Kitablar insanı təklikdən xilas edir.

Kitab oxuyarkən ya özündən qaçırsan, ya da özünü tapırsan.

Normallıq da subyektivdir. Sizə görə normal olan başqasına görə anormaldır.

Gözləməyə dəyər. İnan ki, həyat yaşamağa dəyər.

Eynşteyn deyir ki, nisbiliyi anlamaq üçün sevgi və ağrı arasındakı fərqi dərk etmək gərəkdir: Gözəl bir qızla görüşəndə bir saat sənə bir saniyə kimi gəlir. Amma desələr, közərmiş kömürün üstündə bir saniyə dur, o bir saniyə sənə bir saat kimi görünəcək .

Əlimizdən gələn tək şey ehtiyacımız olanları icra etməkdir, yəni özümüzü dinləyək!

Harada ki söhbət mövcuddur, deməli, ümid də var.

Şübhələr qaranquş kimidir – bir-birinin ardınca qatarlanıb uçurlar.

Özünü öldürən insanların böyük əksəriyyəti isə məhz depressiyadan əziyyət çəkənlərdir. Başqa sözlə, depressiya kainatın ən ölümcül xəstəliyidir. O hətta müharibə, terror, ailədaxili şiddət, silahlı hücumlardan daha çox insan ölümünə səbəb olur. Amma işin acınacaqlı tərəfi ondadır ki, cismən sağlam olanlar yalnız psixi pozğunluq nəticəsində həyatlarına son qoyurlar.

Məncə, diqqətlə qulaq assaq, həyat həmişə bizə yaşamaq üçün tutarlı səbəblər verir. Bu səbəblər keçmişdən də gələ bilər, yəni səni boya-başa çatdıran insanlardan qaynaqlanar, yaxud indiki halda dostlarından, sevgilindən Bəlkə, o səbəbləri bacarıqlarımızı hələ göstərə bilmədiyimiz gələcək aşılayır?!

Bu dəfə intihar etmək üçün yox, yaşamaq üçün cəsarət tapmaq lazımdır.

İnsanı yaşadığı gərginlik məngənəsindən, düşdüyü vəziyyətdən azad edəcək bir gerçək var – danışmaq, hisslərini paylaşmaq

Xoşbəxtliyə, ya da ən azından dincliyə aparan açarın, sadəcə, xoşbəxt düşüncələrdən asılı olmadığını anladım. Yox, bu mümkün deyil. Hətta ən yetkin, ən dolğun beyin belə yalnız xoşbəxt düşüncələrdən zövq ala bilməz. Düşüncələr arasında bədbin ruhlu olanlar var və onlar da çox vacibdir. Bütün düşüncələri beyində çək-çevir etmək lazımdır, amma onlarda ilişib qalmaq olmaz.
Qəmgin fikirlərə dalmağın, daim kədər haqqında düşünməyin insanı bədbin edə bilməyəcəyini dərk etdim. Yəni tufanın içində irəliləyərkən küləyin gücünü hiss edirsən, amma külək olmadığını anlayırsan.
Ona görə də beynimizi açıq tutmalı, ona hər cür düşüncələri qəbul etməyə imkan verməliyik, ancaq bu düşüncələrin hansının bizə faydalı olduğunu da unutmaq olmaz.

Mövcudluq:
Həyat ağırdır. Gözəl və ecazkar olan anlar da var, amma ümumilikdə ağırdır. İnsanlar bu barədə çox düşünməməklə ömrü başa vururlar. Amma bəziləri bunu bacarmır. Bu da həyatın qanunudur. İnsanlar qocalır, xəstələnir və ölürlər. Hamı, sevdiklərimiz də daxil olmaqla heç kəs bu təbii prosesdən yan keçə bilmir. Amma bütün bunlara baxmayaraq, sevirik. Sevgi hər şeydən öndə gəlir. İnsan depressiyanı duya bilən yeganə varlıqdır, sadəcə, şüurumuz olduğu üçün; nitq qabiliyyətimiz var, yazır, bəstələyirik.
Çiaroskuro – işıq və kölgənin zidd qarışımı deməkdir. İntibah dövrünün rəsmlərində, məsələn, İsa peyğəmbərin təsvirlərində kölgə və işıq xaç ətrafında mükəmməl şəkildə birləşirdi. Sanki peyğəmbər nur içində çimir.
Ölüm və ölümdən sonra cismin çürüməsi dəhşətlidir. İtkini ilk növbədə qəbul etmək çətin olur, amma baş verən pisliklər, əslində, yaxşılığa aparır. Necə deyərlər, hər şərdə bir xeyir var. Böyük şairə olan, həm də aqorafobiyadan (küçəyə, ictimaiyyət arasına çıxmaq qorxusu) əziyyət çəkmiş Emili Dikinson belə deyirdi: Həyatımızı belə şirin edən bir daha geri gəlməyəcək şeylərdir

..insan qorxduğunun üstünə gedərsə, o addımı atmağa çalışarsa, bu ən yaxşı müalicə üsulu olar Yalnız bu üsulla qorxularını yenə bilərsən.

Artur Şopenhauer deyir ki , “ Başqalarına oxşamaq üçün öz 1/3 hissəmizi unuduruq, məhəbbət isə itirdiklərimizi geri qaytaran tək amildir”. Böyüyərkən qayğısız uşaqlığımızı, azadlığımızı itiririk, amma sevdiyimiz adamla birgə onları yenidən tapırıq.

Fikirlər dəyişir, şəxsiyyət formalaşır. Sənə “İnsanlar” kitabımdakı öz sözümdən bir sitat gətirim: “İnsan zehni bir kəhkəşandır. İşıqdan çox qaranlığa meyillənir. Amma onu hərəkət etdirən də işıqdır. Hətta qaranlıq səni tamamən bürüsə belə, canına qıyma. Unutma ki, həyat heç vaxt rəvan olmur. Zaman isə bir fəzadır. Sən bu fəzada süzürsən. Hələlik qaranlıqdasan, amma işığa qovuşacağın anı gözlə.

İnsanları danışmağa, dinləməyə həvəsləndirin. Dialoqa can atın. Söhbətə qoşulmaq istəyən adamları axtarın. Bunu dönə-dönə təkrar edin. Unutmayın, depressiya sizin istəyinizlə olan və ya utanmalı bir şey deyil, bu bir insanlıq halıdır. Qız, oğlan, qadın, kişi, ağdərili, qaradərili, homoseksual, hetereseksual, kasıb, varlı – kim olursa – olsun, insanın yaşadığı bir acı təcrübədir. Depressiyanın yaratdığı adam sən deyilsən, sadəcə, başına gələn bəlanın içindəsən. Bunu danışmaqla aşa bilərsən. Söz, rahatlıq, dəstək Bax, lazım olanlar budur! Harada ki söhbət mövcuddur , deməli , ümid də var .

Pis günlər bir-birinə bənzəmir. Bu gün dəhşətli görünən, çəkilməz olan pis gün sabah faydalı ola bilər.

Bu dəli dünyaya ən məntiqi cavabı – ağılsızlıqdır.

SƏNDƏN KİÇİKDİR
Hətta içində böyüsə belə, səndən kiçikdir. O sənin içində çərçivədədir, sən onun yox. O, səmanı bürüyən qara buluddur, amma unutma – səma elə sənsən. Yəni bulud olsa da, olmasa da, səma həmişə yerindədir. Səma olmadan bulud olmaz, səma isə istənilən göy cismi olmadan da mövcudluğunu saxlayır.

Kitablara aludə olan adamlar haqqında belə bir şablon deyim var – özlərini tənha hiss etdikləri üçün bu seçimi ediblər. Amma mən əksini düşünürəm:məncə, kitablar insanı təklikdən xilas edir.Əgər oxuduğun kitabın dərinliklərinə vara bilən adamsansa, onda oradakı müxtəlif xarakterli qəhrəmanlarla əhatə olunacaq,bununla da təklik duyğusundan uzaqlaşacaqsan..

Zirvədə və ya ətəkdə olmağınla deyil, harada xoşbəxtsənsə orda olmağınla barış.

Böyüyərkən qayğısız uşaqlığımızı, azadlığımızı itiririk,amma sevdiyimiz adamla birgə onları yenidən tapırıq..

İnsan qorxduğunun üstünə gedərsə,o addımı atmağa çalışarsa,bu ən yaxşı müalicə üsulu olar.

Kitab oxuyarkən ya özündən qaçırsan, ya da özünü tapırsan. Əslində, bunda elə bir ciddi fərq görmürəm. Özümüzdən qaçmaqla həmçinin özümüzü tapırıq. Bu bizim olduğumuz yer deyil, getmək istədiyimiz yerdir.

Öldürə bilməyən səbəblər səni gücləndirəcək” kimi şablon fikirləri nəzərdə tutmuram. Yox. Bu, doğru deyil. Səni öldürməyən səbəblər canını almasa da, zəiflədər. Ömrünün qalan hissəsində bu səbəblər səni axsadar. Həmin səbəblər səni evindən, hətta yataq otağından kənara çıxmağa qoymaz, gözüqıpıq edər. Yəni təsirsiz ötüşməz. Və qüssə içində pəncərədən boylanıb səni intihara aparan səbəblərdən öncəki həyatına qayıtmağı arzulayarsan.

DEPRESSİYANIN NƏ OLDUĞUNU bilməyənlərə onu xırdalığına qədər izah etmək çətindir. Bu, təxminən yadplanetliyə Yer kürəsində həyatın necə olduğunu başa salmaq kimi bir şeydir. Dəlil gətirəcək nəsə yoxdur, ona görə də bənzətmələrdən istifadə edirsən. Məsələn:
Elə bil tuneldə ilişib qalmısan .
Özünü okeanın dibində hiss edirsən .
Alovun tən ortasına düşmüsən və s.
Əsas olan isə bu hissiyyatın davamlı olmasıdır. Üstəlik, duyğular tamamən qarışır.Həyatın kənarına addım atmadan qırağa çıxa bilməzsən. Sən bu həyatın içindəsən və bu sənin həyatındır.

Həyatın çətinliyi necə də sonsuzdur!

Qəribədir, bayırda təkbaşına qalmaq- divarları olmayan dama bənzəyir.

Bilirəm, bədbin səslənir, amma inanın, ruh düşkünlüyü və təlaş insanı yalnız və yalnız bədbin notlara kökləyir. Hər halda, nə edirdimsə, heç bir rahatlıq, yüngüllük duymurdum. Ölmək istəyirdim. Yox, fikrimi dəqiq ifadə edə bilmədim: ölmək istəmirdim, sadəcə, yaşamaqdan bezmişdim. Ölüm düşüncəsi məni ürküdürdü. Bütün bunlar çox vaxt ölümlə əlləşən, amma içi həyat eşqi ilə dolu adamların başına gəlir. Ancaq dünyada elə adamlar var ki, onlara canlı meyitlər deyilir. Mən də o insanlardan biri idim.

İnsan zehni bir
kahkəşandır. İşıqdan çox qaranlığa meyillənir. Amma onu hərəkət etdirən də işıqdır. Hətta qaranlıq səni tamamən bürüsə belə, canına qıyma. Unutma ki, həyat heç vaxt rəvan olmur. Zaman isə bir fəzadır. Sən bu fəzada süzürsən.
Hələlik qaranlıqdasan, amma işığa qovuşacağın anı gözlə.Bir gün sevinc mütləq acılara qalib gələcək. Sən sevinc göz yaşlarına qərq olacaqsan, xoşbəxtliyi ovcunda görəcəksən. Əsl dostlar qazanacaqsan, indiyədək yemədiyin dadlı yeməkləri yeyəcəksən. Özünü atmağa hazırlaşdığın
dibindən deyil, qarşındakı gözəl mənzərəyə uçurumun yuxarıdan baxacaqsan. Ruhunu zənginləşdirəcək kitabları hələ oxumamısan. Hələ ən böyük qutudan popkorn yeyə- yeyə təzə filmlərə baxmamisan, yorulana qədər rəqs edib,doya-doya sevişməmisən. Gecələr şirin söhbətlər edib,çənən ağrıyana qədər gülməmisən. Həyat səni gözləyir.
Bəlkə də, olduğun yerdə donub qalmısan, amma narahat olma, dünya heç yerə qaçmır. Bacardığın qədər möhkəm ol. Bu fırlanan dünya üzünü əvvəl-axır sənə sarı da çevirəcək. Gözləməyə dəyər. İnan ki, həyat yaşamağa dəyər..

Ətrafında cövlan edən fırtına bitdikdən sonra yaşamaq üçün necə çırpındığını, nələrə tab gətirdiyini xatırlamayacaqsan. Əslində fırtınanın həqiqətən də ötüb keçdiyinə əmin ola bilmirsən. Amma bir şey dəqiqdir: fırtınanın caynağından qurtulanda daha əvvəlki adam olmayacaqsan. Bax, fırtına elə bu deməkdir.

Kiminsə intihar etdiyini eşitsəniz, bilin ki, ölüm heç də onlar üçün qorxusuz olmayıb. Sadəcə, bu bir seçimdir, amma mənəvi seçim deyil. Ümumiyyətlə,bu məsələdə mənəviyyat axtarmaq problemin ciddiyətini anlamamaq deməkdir..

Əgər kitablar bizim iç dünyamızın təcrübəsini tam əks etdirə bilsəydi, o zaman oxumaq istədiyiniz kitabların hamısını elə özümüz yazardıq.

Təbii ki, depressiya gözəgörünməz bir bəladır. Başqa adamlar üçün bu çox da əhəmiyyətli görünmür. Sən onların ətrafında başılovlu gəzirsən, amma onlar sənin od-alovunu görə bilmirlər.
Ona görə də depressiyanı gözəgörünməz və sirli düşmən hesab edirlər. Depressiya-ona məğlub olanlara qəddarcasına vurulan damğadır və onların düşüncələrinə sirayət edir