Dünyayı Değiştiren 100 Fikir Kitap Alıntıları – Jheni Osman

İşe yarar bir motor yapması Watt’ın on yılını aldı. Neyse ki kendisini destekleyecek Matthew Boulton adında bir girişimci vardı, sonraki 25 yılda bu motor dünyanın tercihi oldu ve Endüstri Devrimi’nin fitilini ateşledi.

Röntgen’in inanılmaz keşfini duyan 15 yaşındaki Russell Reynolds hemen kendi röntgen cihazını tasarlamaya koyuldu. Tıp doktoru olan babasının yardımıyla bu okul öğrencisi bir yıl içinde, yani 1896 yılında cihazını bitirmeyi başardı.
Reynolds’ın cihazı Bilim Müzesi’nde sergileniyor, diyor Boon. 2009’da ziyaretçiler tarafından, müzede sergilenen, hepsi de bilim ve teknoloji tarihindeki önemli aşamaları temsil eden on buluş arasında en beğenileni seçildi.

Ne kadar çok bilirseniz kendinizi o kadar cahil hissedersiniz.

Antonio Meucci, günümüzde telefonun ilk örneğini icat eden kişi olarak itibarını geri aldı. 1871’de icadının patentini fiilen almış, ama 1874’te patentini teminat altına alması için gereken 250 doları bulamamıştı. Onunla aynı laboratuvarı paylaşan Alexander Bell fırsatı değerlendirerek Meucci’nin cihazını geliştirdi ve 1876’da cihazın patentini almak için gereken parayı buldu.Böylece Meucci patent almaya yetecek kadar parayı bulamamanın ceremesini çekti. Ama bu durumu yaşayan tek kişi o değildi. Bugün bile çok başarılı mucitler haklarını kaybediyorlar.

matematik hayati önemdedir çünkü bilimin dilidir, diyor du sautoy.

ne kadar çok bilirseniz kendinizi o kadar cahil hissedersiniz.

ay hakkında çok şey öğrendik ama asıl öğrendiklerimiz dünya’yla ilgilidir. ay’da başparmağınızı havaya kaldırıp ardına dünya’yı gizleyebilirsiniz. bizler gerçekte ne kadar önemsiz canlılar olsak da dünya’nın bunca güzelliği içinde yaşamanın tadını çıkaracak kadar da şanslıyız.

‘Matematik hayati önemdedir, çünkü bilimin dilidir.’ diyor Sautoy. ‘Matematik geleceğe bakmak için harika bir dildir.’

Çığırtkan bir bilim karşıtı lobiciyle karşılaştığımda onların dik kafalılığına karşı birçok sav geliyor aklıma. En iğneleyici olanı da geçen yüzyıl boyunca penisilinin keşfi sayesinde gençlerin ölüm oranındaki keskin düşüştür, diyor Ince. Erken yaşta mezara girmek yerine dik kafalı bir yetişkinliğe erişebilmelerini sağlayan tek şey karşıtı oldukları bilimdir.

Eğer ben biraz daha ilerisini görmüşsem, devlerin omuzlarında durduğum içindir.

nihai parçacık bölünmeyecek kadar küçüleceğinden, geriye bölünemeyecek kadar küçük bir parça kalacaktı. İşte bu parçacığı Yunanca bölünemez anlamına gelen ‘atom’ adını verdi.

Yirmi yılı aşkın süredir Hubble bize Evren’imiz ve kapsadığı inanılmaz nesneler hakkında zengin bir bilgi kaynağı oldu. Diğer pek çok başarılarının yanı sıra uzay ve zamanın uzak mesafelerine gözlerimizi dikmemizi, genç yıldızların çevresinde oluşan gezegenleri gözlemlememizi ve Güneş Sistemi’mizde 4.6milyar yıl önce gerçekleşen olayların aynılarını bugün takip etmemizi sağladı.

Caroline Smith – Londra Doğal Tarif Müzesi Göktaşı Bölümü Müdürü

Fikirler parlak olabilir, ama pratik bir etkilerinin olması için toplumun geniş bir kesimi tarafından kabul edilmesi gerekir. Thomsen’in üç çağ sistemi(1836) ve onunla birlikte jeoloji kuramında meydana gelen gelişmeler olmasaydı, Darwin’in evrim üzerine devrimci görüşleri, akademi ve bilim çevrelerinde dirençle karşılaşacağından o kadar hızlı yayılmazdı
Arkeolog Dr. Francis Pryor

Bir çağdan diğerine geçiş dünyanın farklı yerlerinde, farklı zamanlarda, uzan zaman dilimleri boyunca kademeli olarak gerçekleşir. Sözgelimi, Hindistan ve Ortaduğu m.ö.1200 dolaylarında bronz çağından demir çağına geçerken, Avrupa’da demir çağının başmalası için m.ö. 600 ü beklemek gerekiyordu.

Dünya’nın yuvarlak olduğunun keşfedilmesi çok önemlidir, çünkü bu bize bildiğimizi düşündüğümüz şeylere kuşkuyla yaklaşmayı öğretir.

Paul Nurse – genetik Nobel ödülü sahibi ve Royal Soeciety Başkanı

Yazı düşüncelerin yitirilmeden kaydedilmesini sağlar. Tam da bu sayede bilim mümkün olur. Aslında yazı evrimsel biyolojide başlıca dönüşümlerden birine yol açmıştır. Dil ve yazı ile birlikte, evrilebilir bilginin tek taşıyıcısı genler olmaktan çıkar, düşüncelerde aktarılabilir, değiştirilebilir ve dolayısıyla evrilebilirler.
Yan Wong- Evrim Biyoloğu

Tarih boyunca yeni sözcükler sözlüğe girerken, kimi sözcükler de tedavülden kalkmış ve farklı çağlarda farklı diller baskın olmuş.

Eğer yaşanmakta olana başkaldırıyorsanız ve gençseniz, yaşadığınız her ne olursa olsun serüvendir.

İnsan beyninin gelişerek karmaşık konuşma dilini yaratıp işlemesi türümüzün ilerlemesinin temelidir. Evrimci ifadeyle bu görece devrim, bilgi ve ilmi aktarmamıza, geçmişi ve geleceği tartışmamıza, planları bütün toplumlara paylaşmanıza ve ne düşündüğümüzü ve hissettiğimizi ifade etmemize olanak tanımıştır.
Penny Fidler – Nörolog ve Bilim ve Buluş Merkezleri Birliği Ceo su

“Uluslararası Uzay İstasyonu’nda, geri dönüşüm ile idrardan içme suyu elde ediliyor. Böylece uzay istasyonu galon başına 40.000 dolarlık su taşıma masrafından kurtuluyor.”

Devletler, kontrollerine aldıkları muhalefet hareketlerini, ayaklanmaları ya da devrimleri, dışında kaldıklarından daha kolay engeller.

2004’te Noel hediyelerinin verildiği ilk günde, mega basınçlı bir deprem yüzünden boyu 30 metreyi bulan dev dalgalar, Hint Okyanusu’nun çevresindeki kıyı şeridini yuttu. 9,3 şiddetindeki bu deprem şimdiye kadar kaydedilmiş üçüncü büyük depremdi ve yer kabuğunun bir değil iki yerden çatlamasına yol açtı. 30km3 suyu yerinden ederek 40 saatte dünyayı dolaşacak kadar güçlü bir dizi dalga yarattı.

Her birimiz 20.000 ile 25.000 arasında gene sahibiz. Bu müthiş bir rakam gibi görünüyor, ta ki 1 mm uzunluğundaki kancalı kurdun 1000 hücresinde neredeyse aynı sayıda gen olduğunu öğrenene kadar.

Gen dizilimi insanın yaklaşık 3,2 milyar baz çiftine sahip olduğunu saptadı. Bakteri dünyasından E. coli 4,6 milyar baz çiftine sahip. Fakat birinci sırada 150 milyar baz çiftiyle çiçekli bir bitki olan Paris japonica bulunmaktadır.

DNA çift sarmalı sadece dört farklı molekül taşıyan zincirlerden oluşur: Adenin (A), sitozin (S), guanin (G) ve timin (T). Baz olarak bilinen bu harfler çift sarmal boyunca A-T ve S- G kombinasyonları halinde çiftler oluşturur ve aminoasit diye bilinen yapıtaşlarından hayat veren proteinlerin üretimini yönetir.

Yeni bir yün ceket yapmak için yaklaşık 25 plastik şişe gerekir.

Her yıl Britanya’da yaklaşık 300.000 ton plastik şişe kullanıyoruz. ABD’de plastik endüstrisinde bir milyondan fazla insan çalışıyor ve her yıl Teksas eyaletini örtecek kadar plastik üretiliyor.

William Perkin moda ve tasarımın değeri bilinmemiş babasıdır. Öncülüğünü yaptığı yapay boyalarla dünyamızı renklendirmiştir.

Basit bir taşıyıcı dalga modülasyonuyla işe başlayan Marconi’nin radyo vericisini icat etmesi, bir anda dünyanın neresinde olursa olsun insanların birbirleriyle iletişim kurmasına olanak sağladı.

En basit deneyimler evraka anlarına kucak açabilir. Efsaneye göre, miras kalan onca zenginliğe ve dünya seyahatlerine rağmen, eski Yunan filozofu Demokritos evinde rahat rahat otururken fizikteki en temel kavramlardan birini buluverdi.
Anlatılanlara göre, kuramının esin kaynağı ekmeğin kokusuydu. Hizmetçisi taze bir ekmekle üst kata çıkarken,

Demokritos’un zihninde şimşekler çaktı, kokunun burun deliklerine gelebilmesi için somundan ayrılıp havada yüzen bazı minicik ekmek parçacıklarının olması gerektiği sonucuna vardı. Durum böyleyse, bir peynir dilimini yarıya bölebilir, sonra o yarımı da yarıya böler ve böylece devam edebilirdi. En sonunda bıçak yeterince keskin olmadığından değil de, nihai parçacık bölünemeyecek kadar küçüleceğinden, geriye bölünemeyecek kadar küçük bir parça kalacaktı. İşte bu parçacığa Yunancada bölünemez anlamına gelen atom adını verdi.

Yirmi yılı aşkın süredir Hubble bize Evren’imiz ve kapsadığı inanılmaz nesneler hakkında zengin bir bilgi kaynağı oldu. Diğer pek çok başarılarının yanı sıra uzay ve zamanın uzak mesafelerine gözlerimizi dikmemizi, genç yıldızların çevresinde oluşan gezegenleri gözlemlememizi ve Güneş Sistemi’mizde 4,6 milyar yıl önce gerçekleşen olayların aynılarını bugün takip etmemizi sağladı.

Dünya’nın geçmişini 24 saate sıkıştırabilseydik, biz insanlar ancak son dört saniyede varlık sahnesine çıkmış olacaktık.

MÖ yaklaşık 610 ile 547 yılları arasında yaşayan Yunan filozof Anaximander ilk bilimsel coğrafyacı ve haritacı sayılmaktadır. Onun dünya haritası sadece bildiği karaları içeriyordu ve düz bir tepesi olan silindir bir dünya gösteriyordu. Düz Dünya fikri, Pisagor’un Dünya’nın yuvarlak olabileceğini söylediği MÖ 500 civarına kadar doğru kabul ediliyordu

Hızlı basım ucuz kitap demekti, bu nedenle insanlar her zaman matbaa makinesini geliştirmenin yollarını aradılar. 1811’de Alman mucitler Friedrich Koenig ve Andreas Bauer dakikada 15 sayfadan fazla basan ve buharla çalışan yüksek hızlı baskı makinesini tanıttılar. Üç yıl sonra 29 Kasım 1814’te The Times basılan ilk gazete oldu.

Tahta basma kalıbı baskının icadından sonra bile yazılı söz, elitlerin (zenginler ve ruhban sınıfının) ilgi alanı olarak kaldı. Sırf kitapların maliyeti toplumun büyük çoğunluğunun cahil kalmasına neden oldu. Neyse ki 1440’lı yıllarda Johannes Gutenberg üzerinde çalıştığı çığır açan buluşunu duyurdu: Portatif matbaa harfleri. Bu buluş matbaaya giden yolu açtı.

Fakat hayatta çok sık olduğu gibi,ne kadar çok bilirseniz kendinizi o kadar cahil hissedersiniz

Aslında biz şimdi günlük hayatta kullandığımız rakamlardan Arap rakamları diye söz ediyoruz ve sıfır sözcüğü Arapçada boş anlamına gelen “sifr” sözcüğünden gelmektedir.

Kadınlar çocuk sahibi olmak isteyip istemediklerine kendi başlarına karar verebildikleri anda, kendilerini sanata, bilime, müziğe veya herhangi bir mesleğe
adayabildiler, diyor Blackmore. Böylece sadece genlerini değil, memlerini de yayabildiler.

Ömrünüzde gerçek bir fark yaratmak bir ayrıcalıktır.

Bütün hayat hücrelerden oluşur ve bütün hücreler ancak diğer hücrelerden gelir. Bu, biyolojinin bütünlüğünü tarif eder.

İzafiyet, hareket eden bir trende gözlerinizi kapattığınızda ileriye mi yoksa geriye mi gittiğinizi kestirememenizin nedenidir.

Sera etkisi genellikle tehdit olarak görülür, diyor Adam. Fakat onsuz gezegenimiz pekala donabilirdi. Sera etkisi gerçekte dünyayı değiştirerek onu donmuş, çıplak ve ölü bir kaya olmaktan çıkardı ve gelişen bir yaşam kütlesi haline getirdi.

Sera etkisinin bu kadar kötü nam salmasının nedeni, onun yanlış bir olayla ilişkilendirilmesi oldu: Küresel ısınma. İnsan ürünü küresel ısınma, insanların fosil yakıtlarını yakarak, ısıyı tutan gazları artırmasından kaynaklanır, diyor Adam. İşte sorun, bu ‘büyütülmüş sera etkisi’dir.

Bizler gerçekte ne kadar önemsiz canlılar olsak da Dünya’nın bunca güzelliği içinde yaşamanın tadını çıkaracak kadar da şanslıyız.

Dünya’nın geçmişini 24 saate sıkıştırabilseydik, biz insanlar ancak son dört saniyede varlık sahnesine çıkmış olacaktık.

İnsan türü olarak davranış biçimlerimizi bu kadar kısa sürede kökten değiştiren başka bir teknolojiye insanlık tarihinde rastlamak zor. İnternet sadece iletişim biçimimizi değil, alışverişlerimizi, siyasi davranışlarımızı, nasıl aşık olduğumuzu ve hatta suç işleme tarzlarımızı bile büyük ölçüde değiştirdi. Oyunun kurallarını alt üst eden bir teknoloji! Eskiden yüzyıl süren değişimler artık yirmi otuz yılda gerçekleşiyor. Üstelik bu sadece bir başlangıç.

Dallas Campbell

İnternet

1960’larda nükleer savaş tehdidi varken, ABD hükümeti silahlı kuvvetlerinin beyin takımı RAND’ı daha etkin ve güvenilir veri aktarımı yöntemlerini araştırmakla görevlendirdi. Paul Baran verileri farklı ağlar aracılığıyla dolaşacak parçalara bölmeyi teklif etti.

Altmışlı yıllarda bu paket anahtarlama yöntemini bulan tek kişi Baran değildi, İngiliz Fizik Laboratuvarı’ndan Donald Davies de aynı fikre ulaşmıştı. Ancak 1969’da bu kavramdan yola çıkarak, internete kapı açan ilk paket anahtarlamalı ağ ARPAnet’i hayata geçiren Baran oldu.

Turing Makinesi

Pek çok icatta olduğu gibi savaş gelişmeleri hızlandırdı. II. Dünya Savaşı bilgisayarın evrimiyle birlikte karmaşık şifreleri kırabilecek makinelere olan talebi artırdı. Bu nedenle, savaşan güçler bu alanda çalışan en parlak beyinlerin peşine düştü.

1912’de Londra’da orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Alan Turing, Babbage’in izinden giderek Cambridge Üniversitesi’nde zorlu matematik sınavlarını verip mezun olduktan sonra King’s College’a akademik üye olarak seçildi ve orada olasılık kuramı üzerine çalıştı. Daha sonra 1936’da ABD’deki Princeton Üniversitesi’ndeyken yayınladığı bir makalede uzun bir bant şeridini bellek olarak kullanacak bir hesap makinesi fikrini öne sürdü. Her bir hücrenin bir bilgiyi kodlayan tek bir sembolü gösterdiği hücrelere bölünmüş bir bantı temel alan makinede, bant okunduğunda bu semboller makineye sıradaki işlemin talimatını veriyordu. Açık bir algoritma olduğu takdirde herhangi bir matematik problemi bu makineyle çözülebilirdi.
Britanya hükümeti böyle bir beynin değerini anladı ve Turing 1938’de Britanya’ya döndüğünde devletin Kod ve Şifre Okulu’nda çalışmaya başladı. Savaş patlak verdiğinde Turing okulla birlikte Bletchley Parkı’ndaki yeni binaya taşındı. Burada meslektaşı Gordon Welchman ile Bombe makinesini tasarlamak için Polonyalı kriptoculardan edindiği bilgileri kullandı. Bombe, daha sonra Almanların zorlu Enigma kodunu kıracaktı.

1945’te, bu ve diğer çığır açan çalışmaları nedeniyle Turing, İngiliz Kraliyet Nişanı ile ödüllendirildi. Londra’da Ulusal Fizik Laboratuvarı’nda çalışırken ilk genel amaçlı elektronik bilgisayarı da kendisi tasarladı, ama Pilot Ace adındaki bu makinenin yapımı gecikti. Yılgınlığa kapılan Turing, Manchester Üniversitesi’ne taşınıp orada bir makinenin sahiden kendi başına düşünüp düşünemeyeceği fikri üzerinde çalışmaya başladı. Ne olduğu gizlenen bir makinenin aslında insan olduğu yalanına bir kişiyi inandırıp inandıramayacağını test etmek için bir deney tasarladı. Turing testi denilen bu test, bir makinenin zekasının insanınkine ne kadar benzediğini test etmek için günümüzde de kullanılmaktadır.

Ne yazık ki Turing’in inanılmaz başarıları, adi bir suçluyla yaşadığı eşcinsel ilişkiden dolayı karakolu boylamasıyla kesintiye uğradı. O zamanlar yasak olan eşcinsellikle suçu sabit görülen Turing uzun bir hapis cezasına çarptırılmak yerine hormon tedavisine tabi tutuldu. 1954 yılının Haziran ayında trajik bir şekilde Cheshire, Wilmslow’daki evinde ölü bulundu. Yanında siyanürlü bir elma vardı. Annesi bunun çatal bıçak takımını kaplamak için kullanılan kimyasal maddelerin yol açtığı üzücü bir kaza olduğunu savundu.

Bilgisayar

Computer (bilgisayar) sözcüğü ilk kez 1613’te hesap yapan kişilere atfen kullanıldı. Üstelik 1820’lerde kıvrak zekalı bir İngiliz matematikçi, hesaplamaları otomatik şekilde yapmaya programlanabilen bir makine fikri ortaya atmasına rağmen, 1940’larda bile hala bu anlamıyla kullanılıyordu.

Charles Babbage, Londra’da doğdu, Cambridge Üniversitesi’nde matematik okuduktan sonra, 1828’de aynı üniversitede Lucasian matematik profesörü oldu. Bu makama, ondan önce Isaac Newton, daha sonra da Stephen Hawkings gibi isimler layık görülmüştü. Endüstri Devrimi’nin beraberinde getirdiği cihazlardan ilham alan Babbage, anlamlı herhangi bir sayı dizisini hesaplayabilecek Fark Makinesi ni yapmayı düşlüyordu.

Babbage, bu fikrini Kraliyet Astronomi Cemiyeti’ne sunduktan sonra hükümet ona makineyi yapması için gereken mali desteği sundu, ama mühendislerin arasında para kavgası patlak verdi. Kocaman makinenin yapımı için gereken mali kaynağı garantiye alamayan Babbage, makinenin en azından bir parçasını tanıtım amacıyla yapmaya girişti. Bu parça şimdi otomatik hesap makinesi olarak bilinmektedir. Daha sonra Babbage makinenin tasarımını geliştirerek Fark Makinesi No.2’yi yaptı ve ardından Analitik Makine sini tasarlamaya başladı.
Tekstil sektöründe, dokuma tezgahlarındaki kalıpları programlayan delikli kartlar fikrini kullanan Babbage, ilk programlanabilir bilgisayar olacak Analitik Makine’yi yapmak için her şeye sahipti. Ama bu makine hiç yapılamadı. Yine de İngiliz şair Lord Byron’ın kızı Lovelace bu kartlar için programlar yazarak, tarihin ilk bilgisayar programcısı oldu.

Yirminci yüzyılda ilk elektromekanik bilgisayarları icat edenler, Babbage’in bilgisayar tasarımında ne kadar ileri görüşlü olduğunu anladılar. Bu büyük matematikçi zamanının çok ilerisindeydi.

Hitachi tarafından 2006’da yapılan dünyanın en küçük çipi bir toz zerresi büyüklüğündedir ve hediye kuponlarında ve paket ambalajında kullanılabilmektedir.

Cep Telefonu

Radyo dalgalarının ve kablosuz iletimin gelişmesi yirminci yüzyılda telekomünikasyon devrimini tetiklemiştir. Tek bir sinyali kablosuz olarak çok sayıda alıcıya iletebilmek mobil devrimin yolunu açan en önemli gelişmeydi.

İlk cep telefonları aslında hiç de mobil değildi, diğer telefonlardan tek farkları, ana elektrik kaynağını kullanmıyor oluşlarıydı. Motorola 4500 gibi ilk modeller büyük ağır pillere bağlanmış el cihazlarıydı. Ama çabuk biten piller ancak 20 dakikalık konuşmaya imkan tanıyordu. Fahiş fiyatları yüzünden, bu cihazlardan birine sahip olmak herkesin harcı değildi.

Motorola’nın eski başkan yardımcısı Martin Cooper mobil telefonu icat etti, ekibi de elde taşınır ilk cep telefonunu yaptı. 3 Nisan 1973’te basın toplantısı için bir otelin lobisine doğru yürürken ilk konuşmasını yapan Cooper, espriyle telefonun Uzay Yolu dizisindeki Kaptan Kirk’ün kullandığı iletişim cihazından esinlendiğini söyledi.

1987’de Motorola 8000X serisi Britanya’da piyasaya sürüldü. 1200 poundluk fiyatıyla ancak zenginlerin alabileceği bir lükstü. Derken doksanlarda dijital devrim ile birlikte analog teknolojiden dijital teknolojiye geçildi. Orange ve One2One gibi yeni operatörlerle birleşen dijital ağlar cep telefonlarının fiyatını aşağıya çekti.

1991’de, ilk SIM (abone kimlik modülü) kartı, akıllı kart üreticisi Giesecke Devrient tarafından çıkarıldı. Kendine özgü seri numarasından güvenli yetkilendirmeye ve şifreleme bilgisine kadar pek çok bilgi içeriyordu. Kullanıcı, kartı bir telefondan diğerine takarak aynı numarayla konuşabiliyordu.

SIM kartlar ticari açıdan çok tutulunca üreticiler rekabete girişti. Motorola’nın 88 gram ağırlığındaki cep telefonu dört saatlik konuşma zamanına, 47 saatlik bekleme konumuna ve titreşimli zile sahipti. Nokia’nın kapağı kayarak açılan modeli 1999 yapımı Matrix adlı filmle birlikte popüler oldu.
Aynı yıl piyasaya giren üç bant teknolojisi cep telefonlarının üç farklı frekansta çalışmalarına olanak tanıdı. Böylece hem ABD’de hem de Avrupa’da çalışabiliyorlardı ki bu da dünyayı dolaşan iş dünyası çalışanları için çok pratikti. 1994’te Ericsson uyumlu cihazlar arasında kısa mesafelerde kablosuz bilgi aktarımının yeni bir yolunu buldu: Bluetooth.

Telefon

İtalyan Antonio Meucci, bir romatizma hastasını elektrik sandalyesinde tedavi ettiği sırada ölümüne sebep olurken, kulağının yanındaki elektrik iletkeninden hastanın acı acı bağırdığını duyduğuna emindi. Yaptığı inceleme sonucunda Meucci, elektrik iletkenine bağlı bakır telden geçen ve sonra titreşen sesin acı bağırtıya dönüştüğünü keşfetti.

Sonraki aylarda bir zardaki ses titreşimlerini toplayacak bir cihaz yapmaya koyuldu. Bu titreşen zar bir elektromıknatısın hareket edip kablodaki bir akımı harekete geçirmesini sağladı. Bu işlemin tersi cihazın diğer ucunda ses üretti. Böylece ilk telefon doğmuş oldu.

Öyleyse neden telefonun mucidi olarak bilinen kişi İskoç Alexander Graham Bell?

Meucci cihazının patentini ilk kez 1871 yılında aldı, ama 1874’te patent için ödemesi gereken 250 doları bulamadı. Bell tetikte bekliyordu. Meucci ile bir laboratuvarı paylaşıyordu ve bu müthiş icadı ticari bir başarıya dönüştürebileceğini çoktan fark etmişti.

Bell farklı sinyal frekanslarını kullanarak çok sayıda telgraf mesajı gönderecek bir sistem geliştirmek için yeterli paraya sahipti. Kendi telefon cihazında ses ona yönlendirildiğinde ince bir zar titreşiyordu. Bu da elektromıknatısın önündeki bir demir çubuğu hareket ettirip elektrik akımı üretiyordu. Diğer uçta ise bunun tersi işlem gerçekleşiyordu: Elektrik akımı demir çubuğu harekete geçiriyor, o da zarı hareket ettirip ses dalgaları üretiyordu.

Rivayete göre 14 Şubat 1876’da Bell sadece birkaç saatlik farkla Elisha Gray’i yenip cihazın patentini aldı. Böylece ikisinin arasına düşman tohumları atıldı. Gray, Bell’i fikir hırsızlığı ile suçladı. Patent görevlisi de Bell’in kendisine rüşvet verdiğini iddia etti. Bell hayatı boyunca 600 davayla boğuştu ve her defasında kazandı. Hatta Antonio Meucci bile Bell’e dava açtı ve 1889’da öldüğünde zafere bir hayli yaklaşmıştı. Neyse ki talihsiz İtalyan nihayet 2002 yılında ABD Kongresi tarafından telefonun gerçek mucidi olarak tanındı.

Fiyasko
ABD, Sovyetler Birliği’nin yaklaşmakta olan zaferinin farkında bile değildi. CIA, Sputnik 1’in o akşam tepelerinde dolandığını anladığında, programı önceden haber alamadığı için çılgına dönmüştü.
Sonraki iki ay içinde ABD atağa geçti. Planları, Vanguard TV3 roketiyle greyfurt büyüklüğünde bir uydu göndermekti, ama 6 Aralık günü yapılan fırlatmadan sadece iki saniye sonra roket alev alarak patladı. Uydu ateş topundan kaçmayı başardı ve kendini dinlemeye ayarlı radyolara sinyal vermeye başladı.
Utanç içindeki ABD’nin bu fiyaskoyu telafi etmesi için etkili bir atağa ihtiyacı vardı. ABD Uydu Komitesi üyeleri birkaç hafta önce özel bir kuruma ihtiyaçları olduğunu vurgulamıştı, bundan sekiz ay sonra da NASA kuruldu.

Sputnik 1 içinde bir radyo vericisinin bulunduğu, sadece 58 cm uzunluğunda boş bir çelik toptu, ama 4 Ekim 1957’de yeryüzünün yüzlerce kilometre üstünde dolanan radyosu yayına başlayınca, insanlık için yeni bir çağı, uzay çağını başlattı. Uydu başta düşünüldüğünden çok daha küçük bir cihazdı. Uydu göndermede ABD’yi geçmeye çalışan roket dahisi ve Sovyet uzay programının fikir babası Sergei Korolev, patronlarının isteğine uymayıp çok daha küçük ve basit olan Sputnik 1 uydusunu yaptı.
15 Mayıs 1957’deki ilk fırlatma denemesi, yan roketlerden birinde çıkan yangın yüzünden uçuşa 100 saniye kala fiyaskoyla sonuçlandı. Başarısızlıkla sonuçlanan yüzlerce denemenin ardından Ruslar nihayet 4 Ekim 1957’de planlandığı gibi havalanan uyduları ile dünyanın yörüngesini ilk kez tam olarak dolandılar. Bunu da ABD’den önce gerçekleştirmiş oldular.

Efsanevi bilimkurgu yazarı ve fütürist Arthur C. Clarke’ın, 1945’te Wireless World (Kablosuz Dünya) adlı dergide yayınlanan Dünyadışı Yayınlar makalesi, sabit yörüngeli uyduların dünyanın yörüngesine girip telekomünikasyon bağlantıları gibi çalışacaklarını savunuyordu. Clarke bu fikri hayata geçirmek için roket teknolojilerini, kablosuz iletişimi ve radarı birleştirmeyi hayal ediyordu. Uydunun icadı Clarke’a atfedilse de, kimilerine göre o dönemde uydu fikri zaten genel bilinçte yer alıyordu. Ne olursa olsun 12 yıl sonra ilk yapay uydu yörüngeye girdi ve Clarke’ın hayali gerçek oldu.

Basit motorlu at arabaları veya posta arabalarından farklı olarak Benz’in 1885’te yaptığı üç tekerlekli Motorwagen kendi enerjisini üreten ilk arabaydı. 1888’de bu arabayı satmaya başladı, fakat arabanın vitesi yoktu ve biraz yardım almadan tepelere çıkamıyordu. Ayrıca o zamanlar petrol istasyonları olmadığından araba sahipleri, küçük miktarlarda benzini temizlik malzemesi olarak satan eczanelerden satın almak zorundaydı.
Bertha Benz, kocasına bir vites daha ilave etmesini önerdikten sonra, ilk uzun mesafe otomobil gezintisine bizzat kendisi çıktı. Annesini ziyaret etmek için Mannheim’den Pforzheim’e uzanan 106 kilometrelik yolculuğunda eczanelerden yakıt aldı, mekanik sorunları onardı ve bir ayakkabıcıdan fren takozuna deri çivilemesini isteyerek fren balatasını icat etti. Günümüzde onun katettiği yol Bertha Benz Anıt Yolu diye anılır ve her iki yılda bir o yolun üzerinde antika otomobil yarışı düzenlenir.
Aynı günlerde Gottlieb Daimler, yüksek hızlı petrol motorunu icat etti ve bir tekerlek daha ekleyerek dünyanın ilk dört tekerlekli otomobilini yaptı. Ama bu otomobili kitlelerin bütçesine uygun hale getiren Henry Ford oldu.
ABD’li mucit Ford, üretimin çok zaman almasının, otomobil maliyetini artırdığını fark etti. Endüstri Devrimi’yle birlikte mühendisler, farklı işçilerin her birine belli işleri defalarca yaptırarak, üretimi hızlandırabileceklerini fark ettiler. Ford bu montaj hattı nın araba üretimine de uyarlanabileceğini gördü. Arabanın iskeleti, her biri yeni bir parça ekleyen bir dizi işçinin elinden geçiyordu, işçiler fabrikada dolaşmak zorunda kalmadıklarından ve belli bir parçanın uzmanı olduklarından bir arabayı üretmek sadece bir buçuk saat alıyordu. Diğer üreticilerin bir otomobili yaklaşık 12 saatte ürettikleri düşünülürse, kayda değer bir kazanım elde edilmişti. Ayrıca çabuk kuruduğu için bütün arabalar siyaha boyanıyordu.
Akıllı bir patron olan Henry Ford, her işçisine yapımına katkıda bulunduğu arabayı satın almaya yetecek kadar maaş veriyordu. Ford Motor Company’nin ilk arabası 1908’de satıldı. Bu T model araba (nam-ı diğer Tin Lizzie ) aradan geçen yirmi yıl sonra üretilmeye devam ediyordu ve satış rakamı 15 milyona ulaşmıştı. 1914’te Ford, diğer araba üreticilerinin toplam üretiminden daha fazla araba üretmişti.

Düşünme, yap! Cerrah John Hunter’ın şiarı buydu ve bu şiarı ders verdiği stajyer doktorlara da aşılıyordu. Öte yandan onun en yetenekli çırağı Edward Jenner şiarı canı gönülden kanıksamıştı ve zamanla insan sağlığının çehresini kökten değiştirecek keşfini yaptı.
Asırlardır dünya korkunç bir hastalığın pençesindeydi: Çiçek hastalığı. Hastalarda görülen kızarıklıklar bir süre sonra sıvıyla dolu küçük kabarıklıklara dönüşüyordu. Fakat hastalığın etkileri kesinlikle küçük değildi. On sekizinci yüzyılın sonunda Avrupa’da neredeyse yarım milyon insan her yıl bu hastalıktan ölüyordu, içlerinde beş de hükümdar vardı ve körlüklerin üçte biri çiçek hastalığıyla bağlantılıydı.
On yedinci yüzyılda Avrupalılar asırlardır Asya’da kullanılan aşı tedavisini benimsediler. Çiçek hastasının derisi kazınarak açılıyor ve yara hastalığın daha az tehlikeli formuna sahip bir hastanın yara kabuğundan elde edilen maddeyle ovuluyordu. Bu uygulama hafif çiçek hastalığı vakalarında ve sonraki bağışıklıkta bazen işe yarıyor, ama çoğu zaman bir salgını tetikleyen tam gelişmiş çiçek hastalığına dönüşüyordu. Milyonlar bu hastalıktan ölmeye devam ediyordu.
Edward Jenner, Londra’dan taşınıp 1773’te kırsal Gloucestershire yöresindeki Berkeley köyünde göreve başladığında, çiçek hastalığının tedavisini bulmaya kararlıydı. Ne kadar fazla hastayla karşılaşırsa, kafasındaki model o kadar gelişiyordu. Tedavi için ona gelen sütçü kızların çoğu çiçek hastalığına yakalanmıyordu. İleriki çalışmaları kızların hepsinin geçmişte bir noktada çiçek hastalığının iyicil bir türü olan sığır çiçek hastalığına yakalanmış olduklarını ortaya çıkardı. Eğer sığır çiçek hastalığı bir kişiden diğerine aktarılırsa, iyicil türün ölümcül türün gelişimini önleyebileceğini düşündü.
Akıl hocasının verdiği öğüde uyan Jenner düşüncesini hayata geçirmeye karar verdi. Hastalarından biri sütçü bir kız olan Sarah Nelmes’ti. Sarah süt sağarken sığır çiçek hastalığına yakalanmıştı. 14 Mayıs 1796’da Jenner, sütçü kızın cildindeki kabarıklıklardan sıvıyı toplayıp bahçıvanının oğlu James Phipps’e aktardı. Birkaç ay sonra 1 Temmuz’da oğlana bu kez çiçek hastalığı enjekte etti.
Bunu yapmak riskliydi, ama oğlan yaşadı ve dünyanın aşılanan ilk kişisi oldu. Aşının İngilizce karşılığı olan vaccination, Latincede sığır anlamına gelen vacca sözcüğünden türemiştir. Alınan risk çok büyüktü, ama Jenner kar-zarar hesabı yaptıktan sonra potansiyel kazancın muazzam olduğunu anladı.
Edward Jenner insanları çiçek hastalığı aşısıyla tedavi etmeye başladığında, tek bir sağlık önlemiyle dünya nüfusunun neredeyse çeyreğini kırıp geçiren bir ölüm nedenini ortadan kaldırdı, diyor Branson.
1798’de Jenner aşının faydaları hakkında bir kitapçık yayınladı. Fakat yöneticileri aşının ileri bir adım olduğuna ikna etmesi yaklaşık 40 yılını aldı. 1840’ta politikacılar doktorun yerel denemelerinin önemini fark ettiler ve iki yıl sonra diğer uygulama yasaklanarak, aşı zorunlu hale getirildi.
Jenner aşısının tam olarak nasıl işlediğini hiç bilmiyordu, ama buluşunun ne denli müthiş olduğunun farkındaydı: Ömrünüzde gerçek bir fark yaratmak bir ayrıcalıktır.
1980’de Dünya Sağlık Örgütü çiçek hastalığının tamamen yok edildiğini duyurdu. Hastalığın örnekleri sadece ABD ve Rusya’da güvenlikli laboratuvarlarda saklanıyor. Günümüze kadar, dünya genelinde milyarlarca insan aşı sayesinde her türden hastalıktan kurtuldu, kurtulmaya da devam ediyor.
Branson’ın da belirttiği gibi, Nesiller boyunca aşı en büyük sağlık atılımı olmuştur.

Hızla gelişen bir başka alan da gen terapisi oldu. Virüslerin hastalıklara yol açan bileşenlerini ortadan kaldırmaya ve hastalara, iyileştirici etkisi olan modifiye edilmiş genlerin doğru ve etkin bir şekilde verilmesine çalışılıyor. Yapısı değiştirilmiş virüslerin hastanın vücudunda üremesi imkansız hale gelirken, genetik materyal taşıma özelliğini etkin bir şekilde korumaya devam ediyor.

Oksijenin keşfi yalnızca kimyasal tepkimeleri anlamamızı sağladığı için değil, ayrıca bizi hayatta tutan şeyin özü olması nedeniyle de büyük bir keşiftir. Atmosferde uygun miktarda oksijeni olan bir gezegende yaşıyoruz: Yüzde 28,5. Bu oran yüzde 17’nin altında olsaydı hücrelerimizdeki karbonhidratları yakmaya yetmezdi. Öte yandan yüzde 25’in üzerindeki oksijen zehirlidir.
Hal Sosabowski

Matbaa makinesi ve yazının kolay elde edilmesi insanları okuma ve yazmaya teşvik ettiği gibi, metni basmak ve seri üretmek için de hızlı ve verimli bir yol sağladı. Yeni medya araçlarının doğmasına yol açtı. İnsanlar artık haberleri günlük okuyup bilgilenebiliyorlardı. Bu sayede akıl, cehaletle mücadelesinde ölümcül darbeyi indirebilmişti.
Paul Parsons

Bunları Biliyor Muydunuz?
~ 250.000 civarında farklı sözcükle en geniş kelime haznesine sahip dil İngilizcedir. Kamboçya dili Khmer, 74 harfle en büyük alfabeye sahiptir.
~ Papua Yeni Gine, 800’ün üzerinde farklı dille, dil bakımından en zengin ülkedir.
~ Dünyadaki insanların yüzde 90’ından fazlası en yaygın on dil ailesine ait bir dili konuşmaktadır.

Alınan Patentlerin Zaman Çizelgesi
1849 Çengelli iğne Walter Hunt
1869 Tekerlekli paten Isaac Hodgson
1876 Telefon Alexander Graham Bell
1880 Elektrik ışığı/ampulü Thomas Alva Edison
1886 Bulaşık makinesi Josephine Cochrane
1888 Makara filmi kamera George Eastman
1895 Alternatif akım elektriği Charles Steinmetz
1906 Klima Willis H. Carrier
1911 Uçak Alexander Graham Bell ve G. H. Curtis
1941 Diş fırçası Frank E. Wolcott
1944 Ruj Eleanor Kairalla
1955 Cırtcırt George de Maestral
1966 Batman arabası tasarımı George Barris
1968 Dayanıksız yapıştırıcı Spencer Silver
2006 Hıçkırığı durduran alet Philip Charles Ehlinger, Jr
2006 USB hafıza kart Chih-Chien Lin

Antonio Meucci, günümüzde telefonun ilk örneğini icat eden kişi olarak itibarını geri aldı. 1871’de icadının patentini fiilen almış, ama 1874’te patentini teminat altına alması için gereken 250 doları bulamamıştı. Onunla aynı laboratuvarı paylaşan Alexander Bell fırsatı değerlendirerek Meucci’nin cihazını geliştirdi ve 1876’da cihazın patentini almak için gereken parayı buldu.
Böylece Meucci patent almaya yetecek kadar parayı bulamamanın ceremesini çekti. Ama bu durumu yaşayan tek kişi o değildi. Bugün bile çok başarılı mucitler haklarını kaybediyorlar.

Bilimsel yöntem biliminsanları arasında açık ve özgür iletişime dayanır. Gizliliğin bilimde yeri yoktur. Avusturya asıllı İngiliz biyokimyacı Max Pretutz’un sözüyle: Gerçek bilim herkesin içeriyi görebildiği camdan evlerde serpilip gelişir. Pencereler savaşta olduğu gibi karartıldığında yaban otları ortalığı sarar; gizlilik eleştiriyi boğduğunda şarlatanlar ve kaçıklar ortalıkta cirit atar.

Dünya’nın yuvarlak olduğunun keşfedilmesi çok önemlidir, çünkü bu bize bildiğimizi düşündüğümüz şeylere kuşkuyla yaklaşmayı öğretir.
Paul Nurse

Houston, burası Sessizlik Denizi. Kartal kondu.

Öte yandan Hubble’nin başına bazı aksaklıklar da gelmedi değil. 1990da yapıldıktan hemen sonra Nasa Hubble’nin gönderdiği görüntülerin aynadaki bir hatadan dolayı bulanık çıktığını fark etti. Neyse ki mühendislerden biri duş alırken bu soruna çözüm getirdi. Duş başlığını çevirirken, kameraya gelen görüntüleri netleştirmek üzere Hubble aynalarını eğebilecek benzer bir cihaz tasaryabileceğini düşündü.

Çoğu kez doğru zaman ve doğru yerin çakışması gerekir.