Birîna Reş Kitap Alıntıları – Musa Anter

ber bayê dilê rezîl ketim.

✓rezil gönlün rüzgarına kapıldım.

“Lo metirsin, roja me wê hilê”

Te dît
diberî Xwede du tiştan bi hev re nade feqîran, ku yeke dide
yeke jî distîne.

Her tiştkî pêşî fêda wî li cinsî wî heyi. Ma nabên Her teyrkî, bi refê xweri.

Tu zanî zarok gulên bihuşte ne. Ma bihuşt be gul dibe?

Biz öldük ama bundan sonra ölmeyeceğiz..

Evet, bizim bir birçok çocuğumuz öldü. Çocuktur, elbette ölecektir, ama bu şekilde değil.

Ber bayê dilê rezîl ketim ?

Rezil gönlün rüzgarına kapıldım ?

Ere zarokno!.. Em qeliyan. Le îca em naqelin.
(Evet çocuklar!.. Biz öldük ama bundan sonra ölmeyeceğiz.)

Ma gelo tiştek jê zortir heye ku mirov parsê ji ewê ku mirov dixe vî halî de bike
(En zor şey, insanın kendisini dilenci durumuna düşürenden dilinmektir.)

Ev tiştê ku îsal heftê sal e min dîtiye ku ez bêjim wê ava çeman bisekine.

Feqîrtî zengara meriva ye.

Her teyrekî bi refê xwe re.

Ma gelo tiştek jê zortir heye ku mirov parsê ji ewê ku mirov dixe vî halî de bike?

Em gişik ,ji birçîtiyê ,ji tazîtiyê, ji lewtê, ji şermê û feqîrtî û nezantiyê dimrin.

Diz ji xwe re malê nakin , lê malê xelkê xera dikin.

Di hin deman de nivîsina peyvekê an gotinekê bi serê xwe şoreşe.

ve cellat uyandı yatağında bir gece dedi; tanrım bu ne zor bilmece, ben öldürdükçe çoğalıyor bu adamlar ve ben tükenmekteyim öldürdürkçe.

Her tiştekî peşî feda
Wî li cinse wî heye. Ma naben, Her teyrekî bi refe xwe re.

Em qeliyan. Lê îca em naqelin.
( Biz öldük ama bundan sonra ölmeyeceğiz.)

Yeni şeyleri öğrenmek de namaz kadar sevaptır.

Demezler mi Allah fakire iki şey vermez, birini verince diğerini alır.

Yeni yollar açıldığında, yolun nasıl katedileceği ile ilgili bilgi oluştuğunda o yollarda yürüyecekler hep fazla olur. Ancak en önemlisi kuşkusuz, yolu açabilmektir.

Ülkeler, halklar için en amansız kara yara elbette fakirlik ve cehalettir. Onları devamlı kemiren, tutsak haline getiren, gelişmelerini önleyen bu yaradır. Fakirlik ve cehaletin ilacı ise uygarlığın, eğitimin okuma yazmanın, devamlı ışıldayan aydınlığıdır.

Erê zarokno!.. Em qelyan. Lê îca em na qelin

Evet çocuklar!.. mahf olduk. Fakat artık mahf olmayacağız

Kutsal bir metne dokunmak her şeyden önce bir risktir. Ona inanmayı değil onu samimi olarak anlamayı istediğimizde karşımızda koca bir tari- hin yükünü buluruz. Tarih boyunca insanların kitabı taşıdığı gibi, kitap da insanı taşıdığından, bu yük hem kitabın kendisine hem de onu anlamak isteyene aittir.

Me digot qey polîs û xefiye ne dîsa pirsan ji bin me vedikişînin

Xwedê du tiştan bi hev re nade feqîran, ku yekê dide yekê jî distîne

Kalbinizi açmak için, kendinizi değişime açmalısınız. Görü- nürde sağlam dünyada yaşayın, onunla dans edin, meşgul olun, eksiksiz yaşayın, bütünüyle sevin ama yine de bunun geçici ol- duğunu ve sonuçta tüm formların çözülüp değiştiğini bilin.

Her kuş kendi sürüsüne gerek.

Xwedê te bihêle lawo ma me feqîran çî xweşik dîtiye ku em bêjin.

Zarokên xwe bi xwendin bidin, ku ne bi wiha hûn xelas bibin, tu cari hûn ji vî halî xelas nabin.

Tu zanî zarok gulên bihuştê ne. Ma bihuşt bê gul dibe?

BİRO – Çawa dibe Zîno! Ew mirîşk tu carî van çaxan ji hêk nediket keçe?
ZÎNO – Biro welleh ez jî wiha dibejim. Bi gumana min li ser motka mirîşken mala melé dike. Le we roje min pirsî, diya mele sed sûnd xwarin, go na!

BEDO- Ere zarokno!..
Em qeliyan. Le îca em na qelin.

Tüm yaşamı boyunca sevgiye hasret kalmıştı. Doğası sevgiye açtı. Varlığının en temel arzusuydu bu. Buna rağmen hayatını onsuz sürdürmüş, sonucunda da katılaşmıştı. Sevgiye ihtiyaç duyduğunu bilmezdi. Şimdi de bunu bilmiyordu. Bildiği şey sadece, sevgiyle hareket eden insanların onda bir heyecan uyandırdığıydı. Sevginin inceliklerini, yüce ve olağanüstü olduğunu düşündü.

Sanığıyım, mahkumuyum ve davacısıyım.

Bu eseri 1959’da İstanbul Harbiyesinde 38 nolu hücrede tutuklu iken yazdım.

İletişim çatışmalarının bir başka kaynağının ise “İlişki Tükenmişliği” olduğu düşünülmektedir. Uzun süre devam eden çatışmalardan sonra karşınızdaki kişiyle anlaşamadığınızı fark edersiniz. İlk tanıştığınızda ilişkiniz ne kadar renkli ve eğlenceliydi. Daha sonra eleştiriler, küçümsemeler arttıkça ilişki tükenmişliği ortaya çıkar. İlişkiden dolayı kişi kendisini yorgun, tükenmiş, çaresiz, yalnız hisseder. Bu durum aile ya da romantik ilişkilerde sıkça rastlanır. Sorunlu ebeveyni ile uzun süre iletişim kuran kişiler bir zaman sonra tükenmeye başlar. Romantik ilişkilerde ise tükenmişlik ayrılıklarla sonuçlanır.

Örneğin trahoma, verem, cüzam ve bütün bu hastalıkların anası olan fakirlik ve cehalet gibi

Çıma tu mayî heta niha gidî?

SİLO- Na welle ez naxwim eze ji diya xwe re hilînim.

Çi ferqa wi û welate min ji hevheye? Feqîr, tazî, nesax û ğurandî. Yade ma min çıma xwend?

Pirteqal çiye? Na welle şemamoke.

XENSE-Mala Xwede sed carî ava, îcar textor ji mejî çedibin.

Bir ferdi olduğum insanlık, ah ne kadar az idi gerçekten; derinliklerine erişemediği yeraltı ile sonsuzluğa uzanan gökyüzü arasındaki dünyasında, ancak basabildiği toprakla ve varabildiği menzille sınırlıydı; ne kadar âciz, bilgisiz ve çaresizdi!

Pepû ma textore Kurmanc hene keke?

Çìma tu ma dereng?

De bese le Zîno tu jî ha!

Ma bihuşt bé gul dibe?

Were, kesî ne nas tüne.

Ma ne bes?

Ma té aqil di seremin de hişti ye?

Ulan pılağınız yok mu? dedi. Var dedim. Komiser, Peki bu kadar güzel plak varken, ne diye Kürtçe ıslık çalıyorsunuz? diye sordu. Şaşırdım

Her tiştkî pêşî fêda wî li cinsî wî heyi. Ma nabên Her teyrkî, bi refê xweri.

Giş ji me feqîra qi wek hevin, ê partî û beg ê hevin.

.
Ma we dîyi go seydwanî ji tajiyê xwere gotiyi: Gote kêroşk girt me eşin Na. Tenê ew tajîyê xwe hîni nexwarna seydê diki..

ZÎNO – Ma ezê çi bikim kekê! Ma ez karım wek xelkê hero mal û mêra bigwherim. Bavê layê mini ew bû sih sal, êdin em bûni wek mervê hev ma yana te go qey ez aşiqê çavê Biromi.

Kekik, reyhan ve kaçak tütün kokusu taşırdı rüzgar,
Alçak damlı evlerin yüksek küçük pencerelerinden soluk ışıklar yağıyordu geceye,
Köpek havlamaları korkulara karışır kaygıları beslerdi,
Sonra dağlardan kurşun sesleri gelirdi, belirli belirsiz
Namlunun ucunda çırpınırdı yürekler
Ağıtlar yankılanırdı dağlara doğru
Kapılar kırılır, talan edilirdi sevdalar
Umutlar ve insan olan ne varsa…
Ve kan akardı derelerimizden; Zilan, Munzur, 33 kurşun, Newala Qasaba
Ve ülkenin bütün derelerinde…
O iklimde kalırdı acılar
Duymazdı bir Allahın kulu çığlığımızı
Ve dağlara sevdalanırdık
Karabasan gecelerin sabahlarında
Direnmek kalırdı Kürde
Yaşamanın bir başka adı direnmektir…

Zilamê nexwendî kor tê hesêb

Geçenlerde Diyarbakır ‘a gittim. Aşağı yukarı şehir iki parti olmuş. Biri gençlerin diğeri de eski sömürücülerin. İyi gençlere komünist diyorlar.

(Hayatımız bu pislik ve fukaralık içinde geçti. Bey ve ağaların zulmü de cabası)

Evet, bizim bir birçok çocuğumuz öldü. Çocuktur, elbette ölecektir, ama bu şekilde değil.

Herşeyin önce cinsine, sınıfına faydası dokunur. Demezler mi her kuş kendi
sürüsüyle olur.

Fakirlik erkeğin pasıdır .

Li Rojhilatê Birînên Reş pirr in.
Wek bîrova çavan, êşa zirav, kotîbûn û a ji van gişkan dijwartir û
diya wan jartî û nezanî û feqîrtiyê.

Doğuda Kara Yara lar çoktur. Örneğin:
Trakom, verem, cüzam ve bütün bu hastalıkların anası olan fakirlik ve cehalet gibi.

Erê zarokno!.. Em qeliyan. Lê îca em naqelin!

Par lawê Fatê dareke tûwê li ber derê xwe çandibû, beg hat dît bi destê xwe avêt. Fatê giriya û ji beg pirsî bê ma çima hilkir. Beg got, De her lê, dû re sibe lawê te kare bêje darek min di vî gundî de heye.

Feqîrtî zengara meriva ye.

Zilamê nexwendî kor tê hesêb

Demoqrat bin Xelk bin me feqîra tazî dikin ku îca bi hev dikevin em dibên filankes baş e û filankes ne baş e.

Dibên rojekê di gundeki wek gundê me de begek hebû, di desttengiya feqîran de zadê wan bi elba mezin û erzan dikiri û di buhayê de bi elba xwe ya piçûk û buha difirot wan. Ji ber wê xayîntiya wî, Xwedê beg kir kûsî. Elba wî ya mezin li ser û elba piçûk jî li bin jê re kire qaqil.

Tu bi qedrê Xwedê kî Zîno, mehêle ku ji lawê te re bêjin beg, tu nizanî bê vê begîtiyê çi aniye serê me feqîran.