Ahir Zamanlarda Yaşarken Kitap Alıntıları – Slavoj Zizek

Bireylerin iyiliği için olan, herkesin felaketidir.

Bizlere Afrika’da açlıktan kıvranan çocukların görüntüleri gösterildiğinde ve bir şeyler yapma çağrısında bulunulduğunda, alttaki ideolojik mesaj şöyle bir şeydir: “Düşünme,siyasileştirme, yoksulluklarının gerçek sebeplerini unut, sadece hareket et, bağış yap, böylece düşünmek zorunda kalmamış olursun!”

“Gökkubbenin altında tam bir keşmekeş”in yaşandığına dair benzer bir dolu işaret olsa da, hakikat acıtır ve biz de nafile hakikatle yüzleşmekten kaçınmaya çalışırız.

Bilinç, hayatı değil, hayat bilinci belirler.

Kendine aşırı güven bir inanç meselesidir, kendine az güven duyma ise bir bilgi meselesi

Sorun gibi görünen şey çözümün ta kendisidir aslında

Hayatta kalmak uğruna ödediğimiz bedel genelde bizatihi hayatımız olur

Aşkta aşkının sebebi olan X’i, yani paralaks-nesneyi ancak aşığın kendisi görebilir. Bağlanmış olmayan nesnel bir gözlemci için herhangi bir “Olay” söz konusu değildir.

“Yorum” evet ya da hayır yargısına varmayı sağlayan bir hakikatle sınanmaz; yorum hakikatin kendisini tetikler

“Kötülük, etrafında hep kötülük gören eleştirel bakışta yatar ”

Bizlere Afrika’da açlıktan kıvranan çocukların görüntüleri gösterildiğinde bir şeyler yapma çağrısında bulunulduğunda, alttaki ideolojik mesaj şöyle bir şeydir: Düşünme, siyasileştirme, yoksulluklarının gerçek sebeplerini unut, sadece hareket et, bağış yap. böylece düşünmek zorunda
kalmamış olursun!

Dolayısıyla, en saf haliyle, sıfır-düzeyinde bir ideolojik deneyim varsa eğer, bu deneyim ironik bir mesafe aldığımız, inanmaya hazır olduğumuz ahmaklıklara güldüğümüz zaman yaşanır- ideoloji üzerimizdeki en güçlü hâkimiyetini tam da bu kurtarıcı gülüş ânında, kendi inancımıza saçmalık gözüyle bakıp onu hor gördüğümüzde sağlar.

Komşunu sev düsturu, en radikal anlamıyla, öznelikten çıkmış bu özneye, bir yarıkla/bakışla kesilmiş bu korkunç kara lekeye duyulan imkânsız = gerçek aşkı ifade eder Bu yüzdendir ki psikanalitik tedavide hasta ile psikanalist yüz yüze oturmaz: İkisi de üçüncü bir noktaya bakar, zira ancak yüzün askıya alınmasıyla Komşu tam anlamıyla açığa çıkabilir.

Eğer kapitalizm sosyalizmden çok daha iyiyse, hayatlarımız neden bu kadar perişan sorusuna basit bir cevap verir bu tepki: Kapitalizm sosyalizmden çok daha iyidir elbette, ama sefil hayatlar sürmemizin sebebi daha kapitalizme gerçekten geçmemiş olmamızdır ( )

Alaycı Batılı eleştirmenler ise kendilerinden beklenebileceği gibi, özgürlük ve adalet uğruna verilen asil mücadelenin neredeyse muzlar ve pornografiye duyulan arzuya dönüştüğünü söylüyordu.

Gökkubenin altında tam bir keşmekeş var, vaziyet harika..

Özbilincin kendisi bilinçdışıdır.

Aristoteles, iyi arkadaşı ve hocası olan Platon’u eleştirerek ona ihanet ettiği yolundaki suçlamaya verdiği cevap meşhurdur:
Evet, Platon çok iyi bir arkadaşım fakat hakikat daha da iyi bir arkadaşım.

Korkmamız gereken tek şey korkunun kendisidir.Rammstein totaliter ideolojiye,taklit ettiği ritüellere ironik bir mesafe alarak değil,bizi onun o müstehcen maddiliğiyle yüzlestirip tesirini askıya alarak çürütür.

Yara ancak onu açmış olan mızrak tarafından iyileştirilebilir

Wagner

Hegel,kötülüğün,etrafındaki dünyayı kötülüğün sardığını düşünen bakışın kendisinde de olabileceğini söylemişti.

Buradan mimarlara şöyle bir uyarı çıkar:Planlarınızı hazırlarken,usulca basın ayaklarınızı,çünkü binalarınızın içinde yaşayan ve gözlerini hiç ayırmadan bu binalara bakan insanların hayalleri üzerinde yürüyorsunuz.

Mozart ile zengin kalabalığın aynı uzama ait olduğunu düşünmek mustehcenliktir.

Hal Foster şunları söylemekte gayet haklıdır:Eğlence parkları ve spor kompleksleriyle birlikte,şehrin şirketler eliyle canlandirmasi na yardım etmek üzere tasarlanmış mevcut pek çok kültür merkezinin mantığı budur-insanların alışveriş yapmaları,seyretmeleri ve sersemlemeleri için güvenli hale getirilmiş olmaları gerekir.

Hakikat gerçeklikten ayrışık olsa da,gerçekliğin herhangi bir yerinde tecelli eder.

En temel kültürel becerilerinden biri ne zaman (ve nasil) bilmezden gelineceğini bilmek,olmuş olan şey aslında olmamış gibi hareket etmeye devam etmektir.

Gerçekliği sırf hayallerimizi gerçekleştirmek için değiştirir ve bu hayallerin kendisini değiştirmezsek,önünde sonunda eski gerçekliğe doğru gerileriz.

Piyasa elbette ki insanların sırf kendi çıkarları için birbirlerini dolandırıp yalanlar söylediği bir alandir.

İnsan doğası bencildir,onu değiştirmenin herhangi bir yolu yoktur;gerekli olan şey,şahsi kötülüklerin herkes için Iyi olana hizmet etmesini sağlayacak bir düzenektir.

Kaderimizde yazılı olan yaşam süremizi değiştirmek için çok az şey yapabiliriz ya da hiçbir şey yapamayız,ama neler yapacağımızı ve nelerle hatirlanacağımızı biz belirleriz.

Düşünme,siyasileştirme,yoksulluklarinın gerçek sebeplerini unut,sadece hareket et,bağış yap,böylece düşünmek zorunda kalmamış olursun!

Cope’nin sözleriyle:Bir ülkenin ne kadar modern olduğunu,kadınlarına nasıl muamele edip ne kadar saygı gösterdiğine bakarak anlayabiliriz.

Hayatta kalmak uğruna ödediğimiz bedel genelde bizatihi hayatımız olur.

Emeğin erişmiş olduğu gelişme aşaması ne kadar düşük , üretim hacmi ve dolayısıyla toplumun serveti ne kadar sınırlıysa, kan bağı da toplumsal düzen üzerinde o kadar etkili görülür.
-Engels

Acıyı anlamak, düşünceyi anlamaktan çok daha kolaydır.

Hayat birinin galibiyetinin bir başkasının mağlubiyetine denk düştüğü bir elde var sıfır oyunudur.

Her arzu nesnesi yanılsamalara sebep olan bir tuzaktır.

Dilden usanmış hayvanlarız biz.

Hoşgörü terimi manidardır : İnsan onaylamadığı, ama ortadan da kaldıramadığı bir şeyi ‘hoş görür’; zira ya onu yok etmeye gücü yetmiyordur, ya da öteki’nin kendi yanılsamalarını sürdürmesine izin verecek kadar müşfiktir.

Beden, kutsallığı ifade eden bir tapınaktır.

Aristoteles’in iyi arkadaşı olan Platon’u eleştirerek ona ihanet ettiği yolundaki suçlamaya verdiği cevap meşhurdur: Platon çok iyi bir arkadaşım , ama hakikat daha da iyi bir arkadaşım.

Bi­lim gereklidir, ama her şeyi ondan bekleyemeyiz. Bilim bize hayat­larımızı nasıl dönüştürmemiz gerektiğini söyleyemez, çünkü böyle bir dönüşüm nasıl bir hayal sürmek istediğimize dair temel toplumsal-siyasal ‘normatif’ fikirlere dayanmak zorundadır. Dolayısıyla, birbirine karşıt gibi gözüken yetersiz çözümleri reddetmeliyiz; Ekolojik tehditleri yeni üretim biçimleri (nanoteknoloji) ve yeni enerji kaynaklari yoluyla çözülebilecek salt teknik sorunlar olarak görmek de. herhangi bir Yeni Çağ maneviyatı da yeterli değildir. Kapitaliz­min ekolojik bir duyarlılıkla yeniden örgütlenmesi de, modernlik öncesi organik topluma ve onun bütünsel olan bilgece çalışma tarzı­na dönmek de yetmez. Yapmamız gereken ilk şey, içinde bulundu­ğumuz durumun biricikliğine yeni gözlerle bakmaktır. Ekolojik kriz patlak verdiğinde ekolojiyi rahatça yeni bir kapitalist yatırim ve re­kabet sahasına dönüştürebilen kapitalizmin kendini farklı koşullara uydurma konusundaki sonsuz esnekliğine rağmen, söz konusu olan riskin doğası aslında bir piyasa çözümüne mani teşkil eder.

WikiLeaks’in karşısına, Jacques Lacan’ın Televizyon onun başındaki o meşhur iddiayla mı çıkmalıyız? Her zaman ha­kikati söylerim. Tüm hakikati değil, çünkü tümünü söylemenin bir yolu yok. Tümünü söylemek madden imkânsız: Kelimeler yetmez.

WikiLeaks’in tehdit ettiği şey, iktidarın biçimsel işleyiş şeklidir: Diplomatik faaliyetin en temel mantığı bir bakıma meşruiyetinden yoksun bırakılmaktadır. Burada asıl hedef yalnızca kirli ayrıntılar ve bunlardan sorumlu bireyler, yani iktidardaki kişiler değildi; ikti­darın kendisi, iktidarın yapısının ta kendisiydi. İktidarın iktidar ku­rumları ve kurallarından ibaret olmadığını, iktidara kafa tutmanın meşru normal yollarını (bağımsız medya, STK’lar, vs.) da kapsa­dığını unutmamalıyız. Saroj Giri’nin veciz bir şekilde belirttiği gibi. WikiLeaks aktivistleri iktidara kafa tutup hakikati açığa çıkarma­nın normal kanallarına kafa tutarak iktidara kafa tutmuştur.

Churchill’in de­mokrasi berbat bir rejimdir, tıpkı zaman içinde denenmiş diğer tüm yönetim biçimleri gibi sözü, burada ciddi bir biçimde tekrarlanı­yordu sanki: Batı’nın yönetilen dünya’sı medeniyet kisvesine bü­rünmüş barbarlıktan ibarettir, yabancılaşmanın tepe noktasıdır, öz­erk bireyin dağılmasıdır, vesaire.

Pratikle gerçekten ilgillenen bir devlet adamı, kendini mevcut koşullara uydurmaya çalışmaz, uygun olma­dıklarını söyleyerek koşulları kınar.

G. K. Chesterton (Geriye Doğru Düşünen Adam)

Çinliler birinden gerçek nefret ettiklerinde ona şöyle bir beddua okurlarmış: İlginç zamanlarda yaşayasın! Tarihe bakıldığında,bu ilginç zamanlar, milyonlarca masum insanın ortaya çıkan sonuç­lar yüzünden mağdur olduğu kargaşa, savaş ve iktidar mücadelesi dönemleri olmuştur. Bugünse yeni bir ilginç zamanlar çağina yak­laşmakta olduğumuz açık. Mali kesintilerin kısa dönemlerle sınırlı olduğu ve çok yakında her şeyin normal haline döneceği vaadiyle sürdürüldüğü Refah Devleti yıllarından sonra, ekonomik krizin ka­lıcı hale geldiği, tam anlamıyla bir hayal tarzına dönüştüğü yeni bir döneme giriyoruz. Dahası, bugün, krizler üretim sürecinin merke­zinde değil, ekonomik hayalın iki kutbunda -ekoloji (doğal dışsal­lık) ve saf fınansal spekülasyon-gerçekleşiyor. Dolayısıyla, sağdu­yuya dayalı şu basit çözümden kaçınmak hayati bir önem taşıyor: Spekülatörlerden kurtulup bu alana çekidüzen verirsek, gerçek üretim devam eder. Ama kapitalizmden öğrendiğimiz şey, bu gerçek­dışı spekülasyonların buradaki gerçeğin ta kendisi olduğudur; spekülasyonları ortadan kaldırırsak, üretimin gerçekliği zarar görür.

Stalin’in katliam emirleri verdiği, devrimin memleketini bir polis dev­letine çevirdiği doğruydu: SSCB nin toplama kamplarının sosyalizminden geçmeden komünizme ulaşamayacağına sahiden inanıyordu.

Platonov Stalinizm öncesi bu ütopik özle devamlı diyalog için­deydi; Sovyet gerçekliğiyle olan son samimi aşk-nefret ilişkisinin ilk Beş Yıllık Plan’ın yenilenmiş ütopyacılığıyla ilgisi olması da bundandır: ondan sonra, yüksek Stalinizmin ve kültürel karşı devriminin yükselişiyle birlikte diyaloğun koordinatları değişmiştir

Karşınızdaki kişinin az buçuk eği­tim görmüş bir entelektüel olup olmadığını anlamak istiyorsanız. Bob Fosse’nin Cabaret/Kabare filminin şu meşhur sahnesine nasıl bir tepki vereceğine bakmanız yeter: Kamera, taşradaki bir hanın önünde duran genç, sarışın bir adamın yüzüne odaklanmıştır- ada­mımız doğanın nasıl da yavaş yavaş uyanmakla olduğuna, kuşların yeniden ötmeye başladığına dair bir şarkı söylemeye başlar; bir kare sonra, şarkıya katılan iki ahbabını görürüz; ardından handaki tüm misafirler de giderek daha tutkulu söylenen şarkıya katılır. Şarkının sözlerinde memleketin de uyanması gerektiği anlatılır. En sonunda Şarkıcının kolunda bir gamalı haç bandı olduğunu görürüz. Sözüm ona entelektüelin tepkisi muhtemelen şöyle olun Nazizmin Al­manların ruhunu nasıl eline geçirdiğini işte şimdi bu sahneye bakın­ca anlayabiliyorum! Bu tepkinin altındaki varsayım şudur: Şarkı­nın bazı duygusal etkisi Nazizmin insanları cezbedişini açıklar ve dolayısıyla bize Nazi ideolojisinin aslında nasıl işlediğini bu ideolo­jiye dair herhangi bir incelemeden de daha iyi gösterir. Bu görüşe kesinlikle karşı çıkmalıyız. İdeolojik liberalizmin tam da prototipi olan böyle bir akıl yürütmede asıl mesele gözden kaçırılır: Bu gibi kitlesel performanslar özleri itibariyle faşist değildir, hatta Sol yada Sağ tarafından sahiplenilmeyi bekleyen tarafsız. pratiklerde değil­dir – Nazizm bunları asıl kökeninden, işçi hareketinden çalmıştır. Bu proto-faşist öğeler bizatihi faşist değildir, onlan faşist kılan tek şey o şekilde eklemlenmeleridir – Stephen Jay Gould’un terimleriy­le söylersek. faşizm tüm bu öğeleri ilk işlevlerinden farklı bir işleve tamıdır . Bir başka deyişle, faşizm adı zikredilmeden önce var olan bir faşizm yoktur, çünkü tüm o unsurlardan faşizmi yaratan şey adın(adlandırmanın) kendisidir

Kafka hikâyeyi yazdığı sırada, boğazının iltihaplanmasından dolayı sesini çoktan kaybetmişti (üs­telik tıpkı Freud gibi, müzik kulağı da yoktu). Daha önemli olan şey, hikâyenin sonunda Josephine’in yok olması, Kafka’nın ise yok ol­mayı, ölümünün ardından tüm izleri yok etmeyi bizzat istemiş ol­masıdır (Max Brod’a tüm elyazmalarını yakmasını emretmesini ha­tırlayalım). Fakat işin şaşırtıcı yanı, hikâyede öyle tahmin edildiği gibi cıvık bir erotizmle harmanlanmış varoluşsal bir ızdırap yoktur – daha ziyade, şarkı söyleyen bir fare olan Josephine ve onun fare halkıyla olan ilişkisinin basit bir hikâyesidir okuduğumuz (kaynak metindeki Volk kelimesinin İngilizceye folk diye çevrilmiş olmasının mesnetsiz bir popülizme yol açtığını da belirtelim). Pek çokları Josephine’e hayranlık duyuyor olsa da anlatıcı (adı meçhul bir Ben”) onun şarkı söyleme niteliğine şüpheyle bakar.

Birimiz Birimiz İçin şiarı, TOMS Shoes’u ayakta tutan ideolojik mekanizmayı çözmemizi sağlayan anahtarı sunuyor

Hakikat greve gidiyor. Hakikatin varoluşumuzun her ânı­na yüklediği ağırlıkla birlikte, onunla yalnızca kolektif bir ilişki içinde olmak ne bahtiyarlık

Terk edilmiş, duy­gusal etkilerden kopmuş, kayıtsız bir ruh (artık) aktarım da yapa­mam. Aktarımın sona erdiği bir çağda yaşıyoruz. Psikanalist ya da terapist aşkı, ne sevebilen ne de nefret edebilen bir ruha hiçbir şey ifade etmez

İntihar iki boyutu bir araya getirmeye yönelik umutsuz(ve temelde başarısızlığa uğrayan) bir girişimdir. Hollywood yapı­mı bir korku filminde buna dair hoş bir sahne vardır. Çaresiz bir genç kadın yatak odasında yalnız başına durmaktadır, kendini öl­dürmek üzeredir. Fakat şehre saldıran korkunç yaratık aniden odaya dalar ve kadına saldırır. Kadın da bu saldırıya can havliyle karşılık verir. Tamam, ölmek istiyordur da, böyle ölmek istemiyordur hani.

Paranın bütün iyiliklerin anası olduğunu keşfedene kadar veya keşfet­mediğin sürece, kendi kendini mahvetmek istersin. Para insanların birbirleriyle İlişki kurmalarını sağlayan araç olmaktan çıktığında, insanlar birbirlerinin aracı haline gelir. Yakan, kırbaçlar ve silahlar ya da dolarlar. Tercihi­ni yap – başka scçenek yok.

Ayn Rand

Özne ile töz arasındaki Hegelci uzlaşma da, bütünüyle kendili­ğinden arılaşılır bir halde, tüm nesnel tözel içerikleri kendine maledip içselleştiren bir mutlak Töz yoktur. Fakat uzlaşma” (Hölderlin’den Schellıng’e kadar uzanan Alman İdealizminde olduğu gibi), Lenin kendisini kibirli bir şekilde dünyanın mihveri olarak gör­meyi bırakıp kurucu merkezinden edilmişliğini” özne-nesne ayrı­lığının ötesinde/altında ve dolayısıyla öznel kavrayış menzilin ötesinde duran, başlangıçtan beri var olan ve gayya kuyusunu andı­ran mutlaka olan bağımlılığını kabul etmesi gerektiği anlamına da gelmez.

Ötekiyle olan ilişkisinin hakikati bir özilişkidir.

Özbilincin kendisi bilinçdışıdır.

Biri çıkıp da bize insandan bağımsız bir fiziksel nesne dünyası olarak doğa anlayışının, para ekonomisindeki tam gelişmiş haline ulaşan meta üretiminden doğduğunu söylese aklımız karışabilir. Fakat bu doğa anlayışının tarihteki köklerinin doğru tasviri budur söz konusu anlayış, toplumsal iliş­kiler meta mübadelesinin gayri şahsi ve şeyleşmiş niteliğine büründüğü an­da onaya çıkar

Insanın gerçekten de en güzelleri, ya da ortalama bir bakış açısına göze sahiden en güzel olanları seçmesi söz konusu değildir. Aklımızı, ortalama kanaatin, ortalama kanaatin ne olacağını tahmin edeceğini kestirmeye vakfettiğimiz üçüncü bir dereceye ulaşmış durumdayız

Bir metaya markası yüzünden fazla para ödediğimizde, bu fazla parayı ürünün olumlu özellikleri için değil. Hiç için, sırf gösterge için öderiz. Ürünün fiyatının markayı kapsayan kısmım mümkün olduğu kadar artırmak kapitalizmin çıkarınadır, zira bu kısım kârdan, hiç için ödenmiş paradan ibarettir ideal olan şey sadece bir marka satmak ve bir hiç karşılığında para kazanmak olurdu tabii. Ama bu ideale ulaşılamaz elbette.

Gökyüzünden yeryüzüne inen Alman felsefesinin tam tersine, biz burada yeryüzünden gökyüzüne çıkıyoruz. Yani, etten kemıkten insanlara varmak için, ne insanların söylediklerinden, hayal ettiklerinden, tasavvur et­tiklerinden. ne de anlatıldığı, hayal edildiği, tasavvur edildiği şekliyle in­sanlardan yola çıkıyoruz. Gerçek, faal insanlardan yola çıkıyor ve onların gerçek hayat sürecine dayanarak, bu hayat sürecinin ideolojik reflekslerinin ve yankılarının gelişimini ortaya koyuyoruz, İnsan beyninde oluşan ha­yali görüntüler de ampirik olarak doğrulanabileri ve maddi öncüllere bağlı olu, kendi maddi hayat süreçlerinin yüceltilmiş halleridir.

Post-modernizm tartışmasının modası geçmiş terimleriyle ifade etmek gerekirse, Tarih yoktur demek, tarihin hissini (ya anlamını ya istikametini) garantileyen kuşatıcı bir büyük anlatı yoktur demektir.