50 Soruda Yapay Zeka Kitap Alıntıları – Cem Say

Bilmeliyiz, bileceğiz. David Hilbert

Diyelim ki size bir ülkeden tüm şehirlerarası otobüs hatlarının fiyat bilgileri ve belli bir miktar para verildi. Otobüslerin uğradığı tüm şehirlerden geçen bir tur yapmaya bütçeniz yeter mi yetmez mi?

Dişe dokunur problemler sonsuz sayıda sorudan oluşur.

bu gezegende kendi varlığının sınırını çözmeyi ilk başaran varlıklar biziz ve anlama serüvenimiz daha yeni başlıyor.

İnsanlar dahil evrendeki her şeyin fiziksel sistemler olduğunu, fiziksel sistemlerin makro düzeydeki davranışlarının onları oluşturan parçacıkların basit yasalarca yönetilen mikro düzeydeki davranışlarına bağlı olduğunu, bu mikro alemin yasalarının da hesaplanabilir şeyler olduğunu kabul ettiğinizde, bir hesap makinesi çok ulvi bir nitelik kazanıyor.

Turing, TM’lerin Başka bir sistemin benzetimini( simülasyon) yapabilme özelliğini, tek bir fiziksel makineye sonsuz sayıda değişik iş yaptırabilmek için kullanabileceğimizi keşfetmişti.
*TM (Turing Makinesi)

Gri kedilere tırmalamaz
Prenses gri bir kedidir.
Demek ki prenses tırmalamaz.

Ve elbette,nice filozofu emekli eden o büyük bilmece: Makineler düşünebilir mi?

Kodlama bilen insanlar hayal edebildikleri her şeyi bilgisayara yaptırma yeteneğine sahiptir.
Tim BernersLee

Çoğu insan bilgisayarlar hakkında çok bir şey bilmiyor ama bazı bilgisayarlar birçok insan hakkında çok fazla şey biliyor.

Bu problemin bir benzeri, Microsoft şirketinin 23 Mart 2016’da kamuoyuna duyurduğu Tay adlı Twitter karakterinin başına geldi. Genç bir kızı canlandıracak şekilde hazırlanan Tay’in başka Twitter kullanıcılarıyla yazışarak öğrendikleriyle dil kullanımını geliştirmesinin öngörüldüğünü okuduğumda “Eyvah” dediğimi anımsıyorum. 24 saat içinde çok sayıda (kimileri kötü niyetli) kişiyle tweetleşen Tay, Hitler hayranı, soykırımı onaylayan, cinsiyetçi laflar eden tiksinç bir tipe dönüşmüş ve hesabı geliştiricilerince bir daha açılmamak üzere kapatılmıştı. Her ebeveynin bildiği gibi, öğrenen bir sistem üzerinde çalışıyorsanız, onun kimlerle konuştuğuna dikkat etmeniz gerekir.

Kore Yarımadası’nın ortasında Kuzey ve Güney’i ayıran Askersizleştirilmiş Bölge, dünyanın en yoğun şekilde silahlandırılmış sınırlarıyla çevrilidir. Yapay zekânın askeri uygulamalarının en çarpıcı örnekleri de burada denenmiştir.
Samsung şirketinin ürettiği SGR-A1 platformları, kamera ve kızılaltı aydınlatmalı gece görüş cihazlarıyla her hava koşulunda Güney Kore tarafında nöbet tutmakta. SGR-A1 üşümez, sigara içmez, dikkati dağılmaz, uyumaz ve korkmaz. En iyisi de, birisi onu havaya uçurursa, geride gözü yaşlı bir aile bırakmaz.

“Robot” kelimesi de, robotları konu alan mühendislik dalının adı olan “robotik” kelimesi de bilimkurgu yazarları tarafından dünyaya armağan edildi. Çekçe “zorla çalıştırma” anlamında bir kelimeden bozularak elde edilen “robot” sözcüğü, ilk kez 1920’de Karel Čapek’in R.U.R. adlı tiyatro oyununda kullanıldı. “Robotik” sözcüğü de gün ışığını bilimkurgu devlerinden Isaac Asimov’un 1941’de yayımladığı “Yalancı!” başlıklı kısa öyküsünde gördü.

Eğer size resmedilen bir durumun iyi mi kötü mü olduğunu puanlayabilecek bir programınız zaten varsa, o zaman bir problem karşısında en iyi sonucu verecek davranış tarzını da sıfırdan alternatif davranışları kafanızda kurup, deneyip, sonuçta varacağını hesapladığınız durumu puanlayarak bulabilirsiniz. Bunun için zekâ değil, sadece işlem gücü gerekir. Ya da belki de zekâ dediğimiz aslında bu işlem gücünün ta kendisidir?

Art arda, giderek daha uzun sayıların çarpımında öncekilere üstün gelen yeni çarpma algoritmaları keşfedildi. Rekor şimdilik David Harvey ve Joris van der Hoeven’in 2019’da duyurduğu yöntemde. Harvey-van der Hoeven algoritması neredeyse verilen sayıların boyuna doğru orantılı sürede çalışıyor, ama yine de tastamam doğru orantıyla çalışan ilkokul tarzı toplama algoritmasının eline su dökemiyor. Acaba bir gün toplama kadar hızlı çarpma yapabilecek miyiz? Yoksa Çarpma Problemi gerçekten de toplamadan daha mı zor? Henüz kimse bilmiyor.

İnsanlar, derinlemesine anlamadıkları teknolojilerin gücünü yanlış değerlendirebilir. Bu hesap iki yönde de hatalı olabilir; kimileri yeni bir buluşa hak ettiğinden fazla kudret atfedebilirken kimileriyse bu yeniliğin tam potansiyelini kavrayamayıp küçümseyebilir.

Çoğu insan bilgisayarlar hakkında çok bir şey bilmiyor ama bazı bilgisayarlar birçok insan hakkında çok fazla şey biliyor.

Çoğu insan bilgisayarlar hakkında çok bir şey bilmiyor ama bazı bilgisayarlar birçok insan hakkında çok fazla şey biliyor.

Daha 25 yaşında olan Gödel’in Principia Mathemati­ca ve akraba sistemlerin biçimsel olarak kararlaştırılamaz önermeleri üzerine: 1 başlıklı makalesi, Hilbert’in mate­matiğin hem çelişkisiz hem de eksiksiz olduğu inancının yanlışlığını ispatlıyordu. Birinci eksiklik teoremi mea­len şunu der: Kimi temel aritmetik işlemleri kapsayan (örn. Princi­pia Mathematica gibi) bir biçimsel sistem çelişkisizse ek­sik olmak, yani kimi doğru önermelerin kanıtını içerme­rek zorundadır. Gödel bu müthiş gerçeği teoremde sözü edilen cinsten bir önermeyi bizzat inşa ederek kanıtladı. İlk bakışta sa­yılar hakkında karmaşık bir cümle gibi görünen önerme, dikkatle incelendiğinde, Bu cümle bu sistemde ispatla­namaz demekte olduğu fark ediliyordu! Düşünün: Bu cümle ya doğrudur, ya yanlış. Eğer yanlışsa, sistemimiz bu yanlış cümlenin kanıtlanmasına el vermektedir, yani çelişkilidir. Ama bir dakika! Sistemimizin çelişkisiz oldu­ğunu varsayıyorduk. O zaman geriye kalan tek ihtimal, cümlenin doğru söylediği, yani sistemimizde doğru bir cümlenin ispatlanamadığıdır.

Whitehead’le Russell’ın yıllarına, neredeyse akıl sağlıklarına ve Russell’ın evli­liklerinden birine mal oldu. Çok çetrefilli bir notasyonla yazılan kitabın 1912’de basılan ikinci cildinin 86. sayfa­sında nihayet 1+1’in 2’ye eşit olduğunun kanıtı tamam­lanıyor ve hemen ardından Yukarıdaki önerme bazen yararlı olur cümlesi yer alıyordu!

Yüksek sınıftan olmadığı için vatanı İngiltere’de üniversite hocalığına alınmayan Boole, 34 yaşında İrlanda’da yeni kurulan Cork Üniversitesi’nin ilk matematik profesörü oldu. Kasım 1864’te evinden beş kilometre uzaktaki üniversiteye yürüyüşü sırasında şiddetli yağmurda sırılsıklam olan giysileriyle ders verirken üşütüp zatüreye yakalandı. Çivi çiviyi söker diye özetlenebile­cek bir kocakarı tıbbı inanışındaki karısı Mary, yataktaki adamcağızın üzerine kova kova su dökmekten ibaret bir tedavi uyguladı. Durumu iyice kötüleşen Boole, bir ay geçmeden hayata gözlerini yumdu. 49 yaşındaydı.

Kodlama bilen insanlar hayal edebildikleri her şeyi bilgisayara yaptırtma yeteneğine sahiptir.

Marvin Minsky, daha sonra evleneceği Gloria Rudisch’le ilk yemeğe çıkışlarında ona, “Bir gün insan beyninin nasıl çalıştığının sırrını çözeceğim” demişti. Gloria yıllar sonra “O anda ‘Bu adam ya deli ya da dahi’ diye düşünmüştüm. Neyse ki ikincisiymiş” diyecekti.

Siz ilk bakışta bir filmi sevmeyeceğinizi düşünebilirsiniz, ama Netflix sizin gibi pek çok kişinin o filmi izleyince sevdiğini görmüştür, bu anlamda sizin ne düşüneceğinizi sizden iyi bilebilir.

Bir gün kötü insanların kötülük için programladığı süper güçlü yapay zekalarla karşılaşırsak bizi savunmak kendi süper YZ’lerimize düşecektir.

“Kuşkusuz robotların şimdiye dek gördüğümüz yapay zekâ uygulamalarından en önemli farkı, birer nedenlerinin olmasıdır.”

Facebook kullanıcılarının sadece neleri beğendiğini girdi olarak alıp çıktı olarak bu kişilerin birçok özelliğini tahmin edebilen bir sistem geliştirilmişti. Bir kullanıcının ırkını %95, cinsel yönelimini %88, siyasi parti tercihini de %85 doğrulukla tahmin edebilmeniz için 68 beğenisine bakmak yeterli oluyordu.

Hayatta en hakiki mürşidin fen olduğunu anladık .Hem gezegenimizi , hem de evrenin geri kalanını cennete dönüştürmek , yeryüzünü de gökyüzünü de aşkın yüzü yapmak için daha çok zekaya ihtiyacımız var. Başarabiliriz .

10 el parmağımız olduğu için sayıları 10 değişik rakam kullanan ondalık gösterimle yazıyoruz. Orta Amerika’da­ ki Maya Uygarlığı 20 rakama dayalı bir sayı gösterimi kullanıyordu, çünkü pabuç giyme alışkanlıkları yoktu!

Sizce aşağıdaki şiirin yazarı makine midir, insan mı?
Gelsene dedi bana
Kalsana dedi bana
Gülsene dedi bana
Ölsene dedi bana

Geldim
Kaldım
Güldüm
Öldüm

Çoğu insan bilgisayarlar hakkında çok bir şey bilmiyor ama bazı bilgisayarlar birçok insan hakkında çok fazla şey biliyor.

Kodlama bilen insanlar hayal edebildikleri her şeyi bilgisayara yaptırtma yeteneğine sahiptir.

Orta Amerika’daki Maya Uygarlığı, 20 rakama dayalı bir sayı gösterimi kullanıyordu. Çünkü pabuç giyme alışkanlıkları yoktu.

genel yapay zekâları inşa etmemiz mümkün olursa, onlara tıpkı çocuklarımıza davranmamız gerektiği gibi, sevgi, özen ve saygıyla davranmalıyız. Bir gün kötü insanların kötülük için programladığı süper güçlü yapay zekâlarla karşılaşırsak, bizi savunmak kendi süper yapay zekâlarımıza düşecektir. Umalım ki onlara değerlerimizi olabildiğince kazandırmış olalım. Umalım ki bizi sevsinler ve korusunlar, yaşlılığımızda bizi rahat ettirsinler, sonrasında da belleklerinde olumlu anılar olarak kalalım.

Özel arabaların vakitlerinin yaklaşık %95’inin yatarak , yani park halinde geçtiği hesaplanmıştır.

İlk bilgisayar programcısının bilgisayarı yoktu

İşte insanlık tarihinin en ünlü kurgusal karakterine geldik; şu ben adındakine.

Başka canlılarla, özelde de insanlarla birlikte yaşamak zorundayız. Onları birbiriyle etkileşen katrilyonlarca molekül veya binlerce program olarak düşünürsek, nasıl davranacaklarını mevcut zaman ve bellek kısıtlarımızla hesaplayamayız. O yüzden bizimkine çok benzeyen o başka bedenleri, kafamızdaki dünya benzetiminde birer özerk birey olarak modelliyoruz.

Ama ben iyimserim. Yaşamak çok güzel, her yıl yeni bir gençler nesli bu olağanüstü macerada aramıza katılıyor ve içlerindeki merakı ve masumiyeti bize bulaştırıyorlar.

Whitehead’le Russell’ın yıllarına, neredeyse akıl sağlıklarına ve Russell’ın evliliklerinden birine mal oldu. Çok çetrefilli notasyonla yazılan bir kitabın 1912’de basılan ikinci cildinin 86.sayfasında nihayet 1+1’in 2’ye eşit olduğunun kanıtı tamamlanıyor ve hemen ardından Yukarıdaki önerme bazen yararlı olur cümlesi yer alıyordu!

Çoğu insan bilgisayarlar hakkında çok bir şey bilmiyor ama bazı bilgisayarlar birçok insan hakkında çok fazla şey biliyor.

Bir kullanıcının ırkını %95, cinsel yönelimini %88, siyasi parti tercihini de %85 doğrulukla tahmin edebilmeniz için onun sadece %68 beğenisine bakmak yeterli oluyordu.
Aynı yöntem mercek altındaki kişilerin zekâ seviyelerini, dinlerini, alkol ve sigara  kullanıp  kullanmadıklarını,  ebeveynlerinin  boşanmış  olup  olmadığını  da saptayabiliyor; dahası, bu kişilerin ileride karşılaşacakları bir seçimde ne karar vereceklerini sadece 10 beğeni ile iş arkadaşlarından, 70 beğeni ile arkadaşlarından, 150 beğeni ile ebeveynlerinden, 300 beğeni ile de hayat arkadaşlarından daha yüksek doğrulukta tahmin edebiliyordu ..

Robot sürücüler uyuklamaz, dikkati dağılmaz, trafik kurallarını çiğnemez, insanların sahip olmadığı radar gibi algılayıcıları nedeniyle çevreden, bağlantı yetenekleri ne deniyle de trafikteki tüm diğer araçların ne yaptığından ve yapacağından yüksek düzeyde haberdardır. Günümüzde insanların birbirleriyle koordine olamamaları nedeniyle yavaş akan trafik hayranlık verici derecede hızlanır, kazalar ve ölümler sıfıra yaklaşır. Hedef budur.

Öpmekte diretmem nedense
Dünyayı tutacak nerdeyse
Gecesel dilleri altından
Seneler asırlar değişse

Aslında her şey öz kopyalama, mutasyon ve rekabetin sadece koşullara uygun bedenleri üretecek kadar süre hayatta bırakmasının doğal sonucuydu.

“Matematikçilerin kabusu çelişkidir. Bir önerme ya doğrudur, ya da yanlış. İkisi birden olamaz”

Kimi insanlar yapay zekânın bir gün ayaklanıp insanları ezeceğinden kaygılanıyor. Bence insanın insanı ezmesi için eşi görülmemiş bir araç olarak kullanılma riski daha gerçekçi.

Facebook, Google gibi devler neden size resimlerinizi ve yazılarının koymanız için sınırsız bellek hediye ediyor? Çünkü onlara makinelerinin dünyanın nasıl göründüğünü ve insan dillerinin düzeyini öğrenmesi için ihtiyaçları var!

Facebook, Google gibi devler neden size resimlerinizi ve yazılarınızı koymanız için sınırsız bellek hediye ediyor? Çünkü onlara makinelerinin dünyanın nasıl göründüğünün ve insan dillerinin düzenini öğrenmesi için ihtiyaçları var!

İnsanın donanım/yazılım ilişkisine beden/ruh ilişkisiyle aynı şey diyesi geliyor.

Principia Mathematica’yı kaç kişi okumuştur? Cevap: İki. Russell’ın yazdığı yerleri Russell, Whitehead’inkileri de Whitehead.

Çelişkiden vebadan korkar gibi korkmalıyız

“Muhakemelerimizi düzeltmenin tek yolu, onları matematikçilerinkiler kadar elle tutulur hale ge­ tirmektir, öyle ki hatamızı bir bakışta bulahile­ lim ve kişiler arasında anlaşmazlıklar olduğunda hemencecik ‘Hesaplayalım, kimin haklı olduğunu görelim’ diyebilelim.”

Çağ herkesin resim çekip onu bedavaya internete koyduğu çağrı. Facebook, Google gibi devler neden size resimlerinizi ve yazılarınızı koymanız için sınırsız bellek hediye ediyor? Çünkü onlara makinelerinin dünyanın nasıl göründüğünü ve insan dillerinin düzenini öğrenmesi için ihtiyaçları var! Bu büyük veri denizi sayesinde önceki kuşağın araştırmacılarının hayal edemeyeceği büyüklükte sinir ağları, devasa veri kümeleriyle eğitildi ve yapay zekâ birçok örüntü tanıma işinde insan düzeyine vardı, hatta geçti.

Cohen bir öğlen üniversite yemekhanesinde bir bilgisayar hocasıyla aynı masaya düştü. Yemek bittiğinde bilgisayar programlamayı öğrenmeye karar vermişti. “ Bir zanaat hakkında ne bildiğinizi anlamanın en iyi yollarından biri,onu bir bilgisayara yaptırabilecek kadar açık şekilde ifade etmek, yani programını yazmaktır. “

1997’de Deep Blue Kasparov’u yenip Simon’ın öngörüsünü 30 yıl gecikmeyle de olsa gerçekleştirdi. Acımasız mühendislerin iteklemelerine aldırmadan işine bakan sabırlı insansı robot videoları insanlarda bu seferde “ Fazla mı ileri gittik ne ? “ düşüncesini uyandırmaya başladı. Fakat son YZ kışından çıkışın esas sebebi bilgisayarların sürekli hızlanıp ucuzlayarak bir kaç paralı kurumdaki soğutulmuş merkezlerden çıkıp dünyanın her köşesinde evlere ve insanların ceplerinde sokaklara yayılması oldu. Dünyayı saran ağ , inanılması güç şekilde insanlara harika hizmetleri bedavaya sunan Google gibi şirketlere, bu hizmetleri kullanan insanların bedavaya ağa yükledikleri bilgilerde çalışmak için dev veri kümeleri gereksinen yapay öğrenme sistemlerinin nihayet kanatlanmasına yol açtı. Hayranlık verici görüntü tanıma, yol tarifi, tıbbi destek, müşteriye göre ürün önerme ve ( eskisine göre çok iyi) doğal dil işleme programları geliştirildi. Kendi kendini süren otomobiller yola çıktı. Sadece oyunun hamle kutallarının bilgisiyle başlayıp goyu ve satrancı kendi kendine oynayarak öğrenen ve 24 saat içinde insanüstü seviyeye gelen bir program yazıldı.

Çoğu insan bilgisayarlar hakkında çok bir şey bilmiyor ama bazı bilgisayarlar birçok insan hakkında çok fazla şey biliyor