Divan Edebiyatı Kitap Alıntıları – Agah Sırrı Levend

Billâhi söyleyin bana ey âhûvân-ı deşt
Sizden mi yoksa nev-i beşerden mi..
ÂRİFÎ

Ne kadar nâzik ü nerm olsa nigârı sevemem
Ne kadar âfet-i cân olsa civânı severim" s.598

"Merd olan eyliye merde rağbet
Şahs-ı nâmerde sezâdır &‘avret" s.598

Kendi yorumum;
Divan şiiri hakikaten alelade bir şiir değildir ve üzerine okumalar yapmayan sıradan insanlar için yorumlar getirilmesi uygun değildir. Neden mi? İşte tam da bu beyitler ve daha nicesi sebebiyle. Divan şiiri Farisî edebiyatından ve mukaddematından etkilenmektedir. Farisî edebiyatı ise kaynağını Antik Yunan ve Roma’dan almaktadır. İşte tam da bundan sebeptir ki Divan şiirinde sevgili anlatılırken erkek vasıfları kullanılmaktadır. Kadının sosyal hayatta olduğu gibi şiirde de bir yeri yoktur. Alelade bir okumada kadının anlatıldığını düşünebiliriz, ama derinine indiğimiz zaman durumun hiç de böyle olmadığını görebiliriz. Kadın yasvir edilirken erkeğin neredeyse tüm vasıfları kullanılmaktadır.

Yâl ü bâl-i yâri anma itme bîhûde nefes
Bal dimekle ağzın tatlı olur sanma ‘abes

Sâmî

Baş açup kapuna geldim küşâd it hâne-berdûşum
Beni bir pulluk itti zâr idüp bu şeşder-i dünyâ

Itrî

Baki’ den
Gül hasretinle yollara dutsun kulağını
Nergis gibi kıyamete dek çeksün intizar

Nadiri’ den
Acep mi tutsa el üstünde nergisi dildar
Ezelde aralarında göz aşinalığı var

Bir tek vücud vardır o da Allah’tır. Kainatta gördüğümüz eşya, hakiki ve müstakil bir mevcudiyete malik değildir. Cenab- ı Hak’ kın birer suretle tecellisinden ibarettir.

Yâl ü bâl-i yâri anma itme bîhûde nefes
Bal dimekle ağzın tatlı olur sanma ‘abes

Sâmî