Çocuk Edebiyatına Eleştirel Bir Bakış Kitap Alıntıları – Mustafa Ruhi Şirin

İyi çocuk kitabı çocuğa kendi gerçeğini yalın ve içtenlikle yansıtabilen kitaptır."

“Edebiyat varoluşu betimler, varoluş edebiyatta ifadesini bulur.”

Çocuğu rasyonel yoldan anlamaya çalışan yazar onu anlamaktan uzaklaşır. Yazar, çocuğu sevgisi oranında anlayabilir, sevdiği kadar anlayabilir.

“Hiçbir büyük yazar, eseri ile arasındaki sözleşmeyi -anlama ilişkin katmanları- açıklamak istemez. Zaten, bu anlamı kavramanın tam olarak mümkün olamayacağını da bilir.”

“Gerçek sanat ve edebiyat, kafa, yürek ve duyguların bütünlüğünden oluşur ve onu alımlayan da bu bütünlüğü yeniden kurar, başka bir deyişle insanı iyileştirir.”

“Çocukları toplumsal sorunların içinde tutan ve yönlendirme amaçlı hiçbir kitap, hangi dünya görüşü için yazılmış olursa olsun, iyi çocuk kitabı değildir. İyi çocuk kitabı çocuğa kendi gerçeğini yalın ve içtenlikle yansıtabilen kitaptır.”

“Yakın bir geçmişe kadar çocuklara, “Bir yazar sizinle görüşmek için okula gelecek.” deseniz çok azı buna inanırdı. Çünkü çocuklar için yazar, çoğunlukla ölü biridir ülkemizde. Çocuklar haksız sayılmazlar. Kitaplarda metinlerine yer verilen yazarların büyük çoğunluğu yaşlı fotoğraflarıyla yer alırlardı.”

“Çocuklar haritadaki sınır işaretlerine aldırmaz.”

“Çocuk edebiyatı, çocuğun açıldığı ve ifade bulduğu bir alandır… İçtenlik, çocukluğun saf ülkesinden gelen bir esintidir.”

“Çocukluk bir çağ değil, bir ruh (esprit) hâlidir; onun ayırt edici özelliği tecrübesizlik değil, tabii bir tecrübe ihtiyacıdır.”

“Çocuğu tanımak yetmez, onu anlamak da gerekir.”

“Çocuğun ne olmasını istediğimizi söylediğimizde, kendimizin ne olduğunu söyleriz.”

Çocuk edebiyatı tarihi, değişen çocuğun ve çocukluğun da tarihi gibidir.

Türkiye, çocuk nüfusuna oranla dünyada en az çocuk kütüphanesi olan ülkelerden biridir.

Turkiye’de çocuk edebiyatı türleri (şiir, hikaye, roman, masal, mektup, tiyatro, roman vd.) Edebiyat ve sanat değeri boyutundan önce eğitici-öğretici metinler düzeyinde kalmış ve araçsallaştırılmış olmaları nedeniyle gelişmesi engellenmiştir.

Popüler çocuk kültürünün en etkili iki türü ise çizgi filmler ve sıcak ürün çocuk yayıncılığıdır. Sıcak ürün yayıncılığı medya destekli çocuk gündemi çerçevesinde geliştirilen ve eş zamanlı olarak bir çok ülkede yayımlanan yayın türüdür.

(Şuanda durum tam olarak bu, kitabı okudukça hayret ediyorum, haklı tespitler.)

Modern Türk edebiyatı ve çocuk edebiyatı Batı tarzı modernleşmenin kuşatması altında kişiliğini bulma ve savunma çabasıyla bugünlere ulaşmış melez bir edebiyattır.

Modern çocuk edebiyatındaki değişimi iki evrede özetleyebiliriz: Birinci evreye, çocukların masum bağımlı varlıklar olarak kabul edildiği, otoriter yaklaşım yanında, idealize kız ve erkek anlayışına, cinsiyet ayrımcılığına ve çocukların benzerliğine dayalı doğmatik çocuk anlayışı egemendir. Bu evrenin ağırlıklı kitapları çocuk klasikleridir. İkinci evrede ise &‘çocuk gerçekliği’ne, çocuk haklarına, çocuk ihmali ve istismarına, anti otoriter ve sorun odaklı yaklaşımı yansıtan bir açılıma gidilmiştir.

Çocuk edebiyatı, çocuğu ve çocukluğu anlayan edebiyattır ve kaynağı da, sınırı da çocuk ve çocukluktur. Başlıca gerekçesini çocuğa ait olan dünyanın (çocukluğun) anlaşılmasında bulur. Bu anlama biçimi, bir çocuk edebiyatının olacağıdır. Olabilirlik koşuludur. Çocukluğu bir metin haline getirmek, çocuk edebiyatçısının başlıca görevidir… Dolayısıyla, çocuğun anlaşılması, çocuk edebiyatının olanağını ve temelini hazırlar(Taşdelen, 2005: 3 23).

Çocuğu rasyonel yoldan anlamaya çalışan yazar onu anlamaktan uzaklaşır. Yazar, çocuğu sevgisi oranında anlayabilir, sevdiği kadar anlayabilir.