Alev Alatlı kitaplarından Ben Böyle Düşünüyorum! Demekle Olmuyor kitap alıntıları sizlerle…
Ben Böyle Düşünüyorum! Demekle Olmuyor Kitap Alıntıları
Olayım da, nasıl olayım?
Biçimsel Safsataların argümanın şekli, Serbest Safsataların ise anlamı ile uğraştığını belirtmiştik. Serbest Safsatalar kelime veya gramerin yanlış kullanımı, bir fikrin veya olayın yanlış ifadesi, bir tahminin kanıtlanmış gibi vurgulanması, yanlış anlama, konu dışına çıkma gibi kusurlardan çıkar. Doğru bir muhakeme için ifadenin açık olması gerekir, oysa Serbest Safsatalar bu konuda yeterince titiz olmazlar. Batıl inançların temelinde de safsatanın bu türü yatar.
C. Adam Karalama Grubu
Ad hominem öneriyi öneriyle karşılayıp tartışmak yerine öneriyi getireni tartışma konusu yapmak anlamında bir Latince terim. Batı dilleri konuşulan ülkelerde bu haliyle kullanılıyor. Toplumsal yaşamımızın, düşünce dünyamızın en galiz temayülüdür, ad hominem . En kaba siyasiden en nezih akademik çevrelere kadar her yerde yaygın, hele de sosyal medyayı hiç sormayın. Sosyal medyada en ufak muhalefet ad hominem ile sonuçlanmaktadır. Türk düşünce hayatında belki de en sık rastlanan bu başlık altında Dolaylı Adam Karalama, Ama sen de, Konuyu Saptırma Safsataları yer alır.
C1. Dolaylı Adam Karalama (Circumstantial Ad Hominem)
Muhatabın kişiliğine, karakterine, niyetlerine, vasıflarına hatta akrabalarına saldırarak görüşlerini çürütme çabası Dolaylı Adam Karalama safsatasına girer. Örneğin o herif bu konuda haklı olamaz, çünkü kanının son damlasına kadar maçodur ya da yeni vergi yasasını savunduğuna bakmayın, çünkü vergi artışı ona dokunmaz ya da o teklifin arkasında mutlaka bir çapanoğlu çıkar, adam muhalefet milletvekili ya da onun derdi araştırma filan değil, ödeneğini kaybetmemenin peşinde olduğunu dünya âlem biliyor.
C2. Sen kendine bak! (Ad Hominem Tu Quoque)
Bir iddiaya cevap vermek yerine, iddia sahibinin söyledikleri ile davranışlarının tutarlı olmadığı savıyla karşı iddiada bulunmak Sen kendine bak! Safsatasına örnektir. Mesela içki içmemem gerektiğini söylüyorsun, ama seni de hiç ayık görmedim , hayvanları koruma yasasını savunuyorsun ama kendin hem deri ceket giyiyorsun hem de biftek yiyorsun , yeni spor salonu inşaatına karşı çıkıyorsun ama senfoni binasının lehinde oy kullandın.
C3. Konuyu Saptırma Safsatası (Poisoning The Well)
Bir şahıs veya olay hakkında olumsuz bir hava yaratarak düşünce, söylem veya değerini düşürme, önyargı oluşturma çabası, adam karalama safsatasının özel bir şeklidir; mesela biz onun cemaziyelevvelini biliriz veya bundan böyle cankurtaran çalıştırmayan plajlar mühürlenecekmiş, trafik kazalarında kaç kişi ölüyor haberleri var mı bunların?
Biçimsel Safsataların argümanın şekli, Serbest Safsataların ise anlamı ile uğraştığını belirtmiştik. Serbest Safsatalar kelime veya gramerin yanlış kullanımı, bir fikrin veya olayın yanlış ifadesi, bir tahminin kanıtlanmış gibi vurgulanması, yanlış anlama, konu dışına çıkma gibi kusurlardan çıkar. Doğru bir muhakeme için ifadenin açık olması gerekir, oysa Serbest Safsatalar bu konuda yeterince titiz olmazlar. Batıl inançların temelinde de safsatanın bu türü yatar.
C. Adam Karalama Grubu
Ad hominem öneriyi öneriyle karşılayıp tartışmak yerine öneriyi getireni tartışma konusu yapmak anlamında bir Latince terim. Batı dilleri konuşulan ülkelerde bu haliyle kullanılıyor. Toplumsal yaşamımızın, düşünce dünyamızın en galiz temayülüdür, ad hominem . En kaba siyasiden en nezih akademik çevrelere kadar her yerde yaygın, hele de sosyal medyayı hiç sormayın. Sosyal medyada en ufak muhalefet ad hominem ile sonuçlanmaktadır. Türk düşünce hayatında belki de en sık rastlanan bu başlık altında Dolaylı Adam Karalama, Ama sen de, Konuyu Saptırma Safsataları yer alır.
C1. Dolaylı Adam Karalama (Circumstantial Ad Hominem)
Muhatabın kişiliğine, karakterine, niyetlerine, vasıflarına hatta akrabalarına saldırarak görüşlerini çürütme çabası Dolaylı Adam Karalama safsatasına girer. Örneğin o herif bu konuda haklı olamaz, çünkü kanının son damlasına kadar maçodur ya da yeni vergi yasasını savunduğuna bakmayın, çünkü vergi artışı ona dokunmaz ya da o teklifin arkasında mutlaka bir çapanoğlu çıkar, adam muhalefet milletvekili ya da onun derdi araştırma filan değil, ödeneğini kaybetmemenin peşinde olduğunu dünya âlem biliyor.
C2. Sen kendine bak! (Ad Hominem Tu Quoque)
Bir iddiaya cevap vermek yerine, iddia sahibinin söyledikleri ile davranışlarının tutarlı olmadığı savıyla karşı iddiada bulunmak Sen kendine bak! Safsatasına örnektir. Mesela içki içmemem gerektiğini söylüyorsun, ama seni de hiç ayık görmedim , hayvanları koruma yasasını savunuyorsun ama kendin hem deri ceket giyiyorsun hem de biftek yiyorsun , yeni spor salonu inşaatına karşı çıkıyorsun ama senfoni binasının lehinde oy kullandın.
C3. Konuyu Saptırma Safsatası (Poisoning The Well)
Bir şahıs veya olay hakkında olumsuz bir hava yaratarak düşünce, söylem veya değerini düşürme, önyargı oluşturma çabası, adam karalama safsatasının özel bir şeklidir; mesela biz onun cemaziyelevvelini biliriz veya bundan böyle cankurtaran çalıştırmayan plajlar mühürlenecekmiş, trafik kazalarında kaç kişi ölüyor haberleri var mı bunların?