Poetika Dersleri Kitap Alıntıları – M. Orhan Okay

İnsan anlaşılmaz sandığı bir şeyi anladığı vakit memnun olur.

Lüzumu hissedenler kurucular, lüzumsuzluği hissedenler yıkıcılardır .

Şiir fikir değildir. Müzik midir? Evet! yanlız şu şart unutulmamalıdır: şiir ruhtan gelen bir müziktir.

“Bilmediğin kelimeye bak, bildiğin kelimeye iki defa bak” Reşid Rahmeti Arat

Şiir fikir değildir. Müzik midir? Evet! Yalnız şu şart unutulmamalıdır: Şiir ruhtan gelen bir müziktir.

” Sana yalnız bir ince taze kadın / Bana yalnızca eski bir budala / Diyen bugünkü beşer / Bu sefil iştiha, bu kirli nazar / Bulamaz sende bende bir mana ” ( O Belde – Ahmet Haşim )

Fransız şairi Paul Eluard’ın dediği gibi, Bir gün gelecek, o; sadece kafa ile okunacak ve edebiyat yeni bir hayata kavuşmuş olacaktır.

İnsan bâzı kere, hatırına gelen bir hayâli tanıyamaz, o kadar güzeldir. Zihninden uçan bir fikre yetişemez, o kadar yüksektir. Kalbinde doğan bir hissi bulamaz, o kadar derindir. Bu acz ile bir feryâd koparır, yahut pek karanlık bir şey söyler, yahut hiçbir şey söyleyemez de, kalemini ayağının altına alıp ezer.

Gerçekten de, meselâ İstanbul’un fethini bizzat görmüş ve Fatih’in yanında bulunmuş olan tarihçi Tursun Bey’in yazdığı kitapta, İstanbul fethine ayırdığı bölüm (yeni haflerle basımında) sekiz sayfadan ibaret. Yine Fatih’in bütün seferlerine katılmış, hiç şüphesiz İstanbul’un fethine de şahit olmuş diğer tarihçi Aşık- paşazade’nin o büyük zafere ayırdığı, sadece yarım sayfadır. Bu yarım sayfanın sonunu da, “Bunların hikâyesi çoktur, ancak ben kısaca anlattım” diye bağlamıştır. Bu galiba, Osmanlı’nın hayat görüşü ve felsefesiydi. Doğru olmayan bir rivayet olsa bile rivayetin zuhuru da bir gerçeği gösterdiğine göre Mevlâna’nın koca Mesnevi’ si yerine iki kısa mısraı yeter bulan Yunus Emre’den, koca bir divan yerine “her beyti, beytülgazel gibi bir tek gazel” bırakmayı tercih eden şairlere kadar hep uzun sözün kısasını arayan bir zihniyet veya mizaç.

Bizim klasik edebiyatımızda şiir sanatına dair müstakil bir kitaba rastlamıyoruz. Yaptıklarımız üzerinde konuşmayan ve yazmayan bir millet olduğumuz muhakkak. Bu bakımdan sanatımızı, eski ve şüphesiz çok zengin hayatımızı anlatan, yorumlayan kitabımız o kadar az ki. Şanlı tarihimizin bile ayrıntılı kitapları yok.

Dünya edebiyatında bilinen en eski şiir teorisi kitabı Aristo’ya aittir ve Poetika adını taşımaktadır.

Orhan Veli, şiiri laboratuvara sokmak istemiştir. Bu laboratuvardan şiir yara almadan çıkabilmiş midir? Şüpheli. Yalnız, şiir üzerinde yeniden düşünebilmek, hiç olmazsa Orhan Veli eliyle şiiri bir defa kaybedip yeniden bulmak gerekmişti. Orhan Veli, bunu yapmamızı sağlamıştır.

”Abdülhak Hamid’in Makber mukaddimesinde şiiri tarif ederken kullandığı ifadeye bakalım: İnsan bazı kere, hatırına gelen bir hayali tanıyamaz, o kadar güzeldir. Zihninden uçan bir fikre yetişemez, o kadar yüksektir. Kalbinde doğan bir hissi bulamaz, o kadar derindir. Bu acz ile bir feryat koparır, yahut pek karanlık bir şey söyler, yahut hiçbir şey söyleyemez de, kalemini ayağının altına alıp ezer. Bunlar şiirdir. ”

Şair, ‘hadd’ini bilmesi gereken insanlar arasında ‘hadd’ini aşan bir varlıktır. (Necip Fazıl’ın Poetika’sından)

Yaptıklarımız üzerinde konuşmayan ve yazmayan bir millet olduğumuz muhakkak.

Şiir, Allah’ı sır ve güzellik yolundan arama işidir.

İnsan bâzı kere, hatırına gelen bir hayâli tanıyamaz, o kadar güzeldir. Zihninden uçan bir fikre yetişemez, o kadar yüksektir.
Kalbinde doğan bir hissi bulamaz, o kadar derindir. Bu acz ile bir feryad koparır, yahut pek karanlık bir şey söyler, yahut hiçbir şey
söyleyemez de, kalemini ayağının altına alıp ezer. Bunlar şiirdir.

Şuphe yok ki nekre de bir yeni insan numunesi degildir fakat yeni olan nekreden maskaradan baska mutefekkiri mursidi rwhberi kalmayan memlekettir. Hele ilim ve edeb sahalarinda nekre ve maskara gah alim gah munekkid gah sanatkar kiliginda merkebini serbestce kosturabilmektedir piyale ön sozu A. Hasim.

Şiir fikir değildir. Müzik midir? Evet! yanlız şu şart unutulmamalıdır: şiir ruhtan gelen bir müziktir.