İblis Kitap Alıntıları – Hüseyn Cavid

Mümkünmü unutmaq?! Dayanılmaz buna əsla,
Əsla dayanılmaz şu böyük vəhşətə zira,
Yalnız deyil insanlara, vəhşilərə sorsan,
Onlar belə insandakı vəhşiliyə heyran
Bilməm şu cinayət, şu xəyanət, şu fəlakət
Bitməzmi, İlahi! Bu qədər səbrə nə hacət!

Bensiz de, emin ol, size rehbelik eden var:
Kan püsküren, ateş savuran kinli krallar,
Şahlar, ulu hakan o çılgın derebegler,
Altın və kadın düşkünü divane bebekler.
Bin hiyle kuran tilki siyasiler, o her an
Mezheb çıkaran, yol ayıran hadimi-edyan;
Onlarda bütün fitnevü şer, zülmü ihanet,
Onlar duruyorken beni hakarete ne hacet?!
İblis nedir?
– Cümlə ihanetlere bais
Ya her kese hain olan insan nedir?
– İblis!..

şeytan nedir? -Cümle İhanetlere bais
Ya da herkese ihanet eden insan nedir? – Şeytan! ..

İblis nədir?
-Cümlə xəyanətlərə bais…
Ya hər kəsə xain olan insan nədir?
-İblis!..

Yalnız deyil insanlara, vəhşilərə sorsan,
Onlar belə insandakı vəhşiliyə heyran.

Yalnız deyil insanlara, vəhşilərə sorsan,
Onlar belə insandakı vəhşiliyə heyran.

Bilməm şu cinayət, şu xəyanət, şu fəlakət
Bitməzmi, ilahi! Bu qədər səbrə nə hacət?

İblis!.. O böyük ad nə qədər calibi-heyrət!
Hər ölkədə, hər dildə anılmaqda o şöhrət,
Hər qülbədə, kaşanədə, viranədə İblis!
Həp Kə’bədə, bütxanədə, meyxanədə İblis!
Hər kəs bəni dinlər, fəqət eylər yenə nifrət,
Hər kəs bana aciz qul ikən, bəslər ədavət
Lakin bəni təhqir edən, ey əbləhü miskin!
Olduqca müsəllət sana, bil, nəfsi-ləimin, Pəncəmdə dəmadəm əzilib qıvrılacaqsın,
Daim ayaq altında sönüb məhv olacaqsın.
Bənsiz də, əmin ol sizə rəhbərlik edən var:
Qan püskürən, atəş savuran kinli krallar,
Şahlar, ulu xaqanlar, o çılğın dərəbəglər,
Altın və qadın düşkünü divanə bəbəklər.
Bin hiylə quran tilki siyasilər, o hər an
Məzhəb çıqaran, yol ayıran xadimi-ədyan;
Onlarda bütün fitnəvü şər, zülmü xəyanət,
Onlar duruyorkən bəni təhqirə nə hacət?!
Onlar, əvət onlar sizi çignətməyə kafi,
Kafi, sizi qəhr etməyə, məhv etməyə kafi
Bən tərk edərim sizləri əl’an, nəmə lazim!
Hiçdən gələrək, hiçliyə olmaqdayım azim.
İblis nədir?
– Cümlə xəyanətlərə bais
Ya hər kəsə xain olan insan nədir?
– İblis!

Dərdə baq, millətə baq, niyyətə baq!
Ölülərdən ölülər feyz alacaq

Əvət, əzsən də, əzilsən də, əvət,
Yenə adildir o müdhiş qüvvət!

Yoq kimsədə mərhəmətlə vicdan,
İnsanlığı həp unutdu insan

Turana qılıcdan daha kəskin ulu qüvvət,
Yalnız mədəniyyət, mədəniyyət, mədəniyyət.

Bir fəzilətsə öldürüb-ölmək,
Canavar bizdən əşrəf olsa gərək

Bən şimdi bir atəş, fəqət əvvəlcə mələkdim, Həp Xaliqə təsbih idi, təhlil idi virdim,
İlk öncə mələklər bəni təqdis ediyordu,
Adəm kibi bir sayğısız axır ləkə vurdu.
Alçalmadı, yüksəldi fəqət şöhrətü şanım,
Allah ilə bir zikr edilir namü nişanım

Sənsiz doğamaz qəlbimə, vicdanıma, heyhat,
Bir şö’leyi-irfan.
En, gəl bana, yaxud bəni yüksəklərə qaldır,
Gəzdir qonağında;
Yerlərdə süründüm, yetişir, göylərə qaldır,
Dindir qucağında,
Qaldır bəni, bir seyr edəyim xoşmu, gözəlmi
Cənnətdə mələklər?
Qaldır bəni, ta görməyim insandakı zülmi,
Baq, yer üzü inlər.
Ya Rəb, bu cinayət, bu xəyanət, bu səfalət Bulmazmı nihayət?
İnsanları xəlq etmədə var bəlkə də hikmət,
İblisə nə hacət!?

Ya Rəb, bu nə dəhşət, nə fəlakət?
Ya Rəb, bu nə vəhşət, nə zəlalət?
Yoq kimsədə insafü mürüvvət,
İblisəmi uymuş bəşəriyyət!?

Ey varlığı yoq, yoqluğu vardan daha dilbər!
Ruhum səni izlər.
Lütf et, o gözəl çöhrəni bir an bana göstər,
Könlüm səni özlər.
En, gəl bana, yaxud bəni yüksəklərə qaldır,
Gəzdir qonağında;
Yerlərdə süründüm, yetişir, göylərə qaldır,
Dindir qucağında,
Qaldır bəni, bir seyr edəyim xoşmu, gözəlmi
Cənnətdə mələklər?
Qaldır bəni, ta görməyim insandakı zülmi,
Baq, yer üzü inlər.
Ya Rəb, bu cinayət, bu xəyanət, bu səfalət
Bulmazmı nihayət?
İnsanları xəlq etmədə var bəlkə də hikmət,
İblisə nə hacət!?

Dəryalərə hökm etmədə tufan,
Səhraları sarsıtmada vulkan,
Sellər kibi aqmaqda qızıl qan,
Canlar yaqar, evlər yıqar insan

Ya Rəb, bu nə dəhşət, nə fəlakət?
Ya Rəb, bu nə vəhşət, nə zəlalət?
Yoq kimsədə insafü mürüvvət,
İblisəmi uymuş bəşəriyyət!?

On yaşındayken İstanbul’a ayak bastım. Ülkenin en büyük şehrindeyim ve danışacak, sığınacak kimsem yoktu. Başkasının kâbusu olur ama benim için ucu nereye gideceği bilinmeyen bir macera

Gelişin pek güzel, fakat gidişin
Umulur şey değildi

İblis nədir?
– Cümlə xəyanətlərə bais
Ya hər kəsə xain olan insan nədir?
– İblis!..

İblis!.. O böyük ad nə qədər calibi-heyrət!
Hər ölkədə, hər dildə anılmaqda o şöhrət,
Hər qülbədə, kaşanədə, viranədə İblis!
Həp Kə’bədə, bütxanədə, meyxanədə İblis!
Hər kəs bəni dinlər, fəqət eylər yenə nifrət,
Hər kəs bana aciz qul ikən, bəslər ədavət.

Səni pək aldatıyor hissiyyat,
Öylə yekrəng olaraq keçsə həyat,
Bıqar insan, yaşamaqdan yorulur,
Yaşayış bəlkə də mə’nasız olur.

Tanrı olsaydım əgər, gerçəkdən,
Ya bu insanları xəlq etməz idim,
Əgər etsəm, yaşatırdım daim
Şadü məs’ud o da olsaydı mühal,
Yaqaraq həp kül edərdim dərhal.
(qəhqəhə)
Sanki sərsəm yaşayışdan nə çıqar!?
Bəncə bilmərrə bütün insanlar
Həp gözəl olmalı, yaxud çirkin,
Həp fəqir olmalı, yaxud zəngin,
Həp həkim olmalı, yaxud nadan,
Həp mələk olmalı, yaxud şeytan.

Ah, bilməm ki, bu aləm nerəsi?
Bana bir söylə, cəhənnəm nerəsi?
Şu sönük qəlbimə atəş dilərim,
Ağlamaq istər ikən həp gülərim.

Bazen ne kadar iyi top sürersen sür, topu sadece kendinde tutmaktan zarar gelir.

Bilməm, bu da bir həyatmı, yahu?
Bir gün bizə varmı rahət uyqu?

Susmaq, o da başqa dürlü fəryad
Həp bənliyim oldu sanki bərbad.

Xavər sana etsə də pərəstiş,
Heyhat, dönərmi bir də keçmiş?!
Oldun sənələrcə həp ənisim,
Bəsləndi səninlə fikrü hissim.
Kölgən kibi həp peşincə qoşdum,
Eşqinlə qanatlanıb da uçdum

Qoşdum sana sevdiyimdən, amma
Baqdım ki, sevilməyənlər əsla,
Layiq deyil olmağa həmağuş,
Ürkdüm də, çəkildim iştə mədhuş.

İblisə uyub da əhli-aləm,
Həp yer yüzü qanlı, cümlə sərsəm

Yoq kimsədə mərhəmətlə vicdan,
İnsanlığı həp unutdu insan.

Ah, çılğın, bütün cihan çılğın!
Bu günün arqasında yoqmu yarın?

Çoq şükür, iştə həp sağaldı yaran,
Baq, nasıl mərhəmətlidir Yaradan.

Hər şey sənindir, ey qafil insan!
Gülgün şəfəqlər, rəngin çiçəklər.
Hər şey sənindir, ey cahil insan!
Parlaq günəşlər, dilbər mələklər.
Yalnız sənin, yalnız sənin hər dürlü ne’mət;
Gənclik, gözəllik, eşqü ülfət, hər səadət.
Sür daima zevqü səfa, fevt etmə fürsət,
Bir gün gəlir, əsla səmər verməz nədamət.
Beş günlük ömrün rö’yayə bənzər,
Dal eyşü-nuşə, hiç gəlmə huşə.
Daim gül, əylən, olma mükəddər,
İç badə, həp gəl cuşü xüruşə.
Sərməsti-eşq ol, ey gözüm, qəsvət nə lazım,
Bir gün gəlir, əldən çıqar zevqi-xərabat.
Al nəş’ə hər şeydən, əvət, qəflət nə lazım,
Bir gün gəlir, əldən düşər peymanə heyhat!..

Əvət, İblis, o böyük sənətkar
Həm yapar, həm də yıqar, qüdrəti var.

Get, lakin o hörmət və məhəbbət
Bir gün doğurur qanlı ədavət.
Get, bəllidir insandakı xislət;
Sizlərdəki ülfət; sonu vəhşət,
Sizlərdəki şəfqət; sonu nifrət,
Sizlərdəki rəhmət; sonu lə’nət!..

Lakin şu inadınla pərişan olacaqsın,
Bir gün gələcəkdir ki, peşiman olacaqsın,
Əfsus, nədamət sana verməz səmər əsla.

Lakin saparaq başqası eylərsə xəyanət,
Seyr eyləyərək həp baqa dursunmu şu millət?

Gəlişin pək gözəl, fəqət gedişin
Umulur şey deyildi

Bu gəliş böylə ansızın, bilsən,
Nə qədər zevqü nəş’ə verdi bana,
Haqlıdır hər könül tapınsa sana,
Burda qalsan, səninlə birləşsək,
Şübhə yoq, sisli taleyim güləcək.

İştə bir söz ki, büsbütün yanlış
Yaşamaq istiyormusun, çarpış.
Hərbə qoş, həp vuruş, ya əz, ya əzil!
Onsuz irmək murada pək müşkül

Bir zülmət ikən nuri-həqiqət verəməzsin.

Qaldır bəni, ta görməyim insandakı zülmi,
Baq, yer üzü inlər.
Ya Rəb, bu cinayət, bu xəyanət, bu səfalət
Bulmazmı nihayət?
İnsanları xəlq etmədə var bəlkə də hikmət,
İblisə nə hacət!?

“Yalnız dеyil insanlara, vəhşilərə sorsan,
Onlar bеlə insandakı vəhşiliyə hеyran!”.

Yaşamaqdan daha xoşdur ölüm

Susmaq – o da başqa türlü fəryad

Ya Rəb, azacıq lütfü inayət!
Qəhr olmada artıq bəşəriyyət.
Başdan-başa həp yer yüzü vəhşət,
İblis ilə həmrəngi-siyasət.

Ya Rəb, bu nə dəhşət, nə fəlakət?
Ya Rəb, bu nə vəhşət, nə zəlalət?
Yoq kimsədə insafü mürüvvət,
İblisəmi uymuş bəşəriyyət!?

Sellər kibi aqmaqda qızıl qan,
Canlar yaqar, evlər yıqar insan

İblis nədir?
— Cümlə xəyanətlərə bais
Ya hər kəsə xain olan insan nədir?
— İblis!

İblis nedir?
-Cümle xeyanetlere bais.!
Ya herkese xain olan nedir?
-İblis!

—Bir fəzilətsə öldürüb, ölmək canavar bizdən əşrəf ola gərək..

/Arifin dilindən İbn Yəminə ünvanla

Mənsiz də əmin ol, sizə rəhbərlik edən var,
Qan püskürən, atəş savuran kinli krallar,
Şahlar, ulu xaqanlar, o çılğın dərəbəklər,
Altun və qadın düşkünü divanə bəbəklər.

Hər qübbədə,kaşanədə,viranədə İblis!
Həp Kə’bədə,bütxanədə,meyxanədə İblis!
Hər kəs bəni dinlər, fəqət eylər yenə nifrət,
Hər kəs bana aciz qul ikən, bəslər ədavət

Dəryalərə hökm etmədə tufan,
Səhraları sarsıtmada vulkan,
Sellər kimi aqmaqda qızıl qan,
Canlar yaqar, evlər yıqar insan ..

İblis nədir?
– Cümlə xəyanətlərə bais
Ya hər kəsə xain olan insan nədir?
– İblis!..

İblisəmi uymuş bəşəriyyət!?

İblis nədir?
– Cümlə xəyanətlərə bais
Ya hər kəsə xain olan insan nədir?
– İblis!..

İblis nədir?
– cümlə xəyanətlərə bais..
Ya hər kəsə xain olan insan nədir?
-İblis!

Turana qılıncdan daha kəskin ulu qüvvət,
Yalnız mədəniyyət, mədəniyyət, mədəniyyət

Bir fəzilətsə öldürüb-ölmək,
Canavar bizdən əşrəf olsa gərək.

Yalnız deyil insanlara, vəhşilərə sorsan,
Onlar belə insandakı vəhşiliyə heyran.

İblis!.. O böyük ad nə qədər calibi-heyrət!
Hər ölkədə, hər dildə anılmaqda o şöhrət,
Hər qülbədə, kaşanədə, viranədə İblis!
Həp Kə’bədə, bütxanədə, meyxanədə İblis!
Hər kəs bəni dinlər, fəqət eylər yenə nifrət,
Hər kəs bana aciz qul ikən, bəslər ədavət,

İblis nədir?
– Cümlə xəyanətlərə bais
Ya hər kəsə xain olan insan nədir?
– İblis!..

Yaşamaqdan daha xoşdur ölüm

Tanrı olsaydım əgər, gerçəkdən,
Ya bu insanları xəlq etməz idim,
Əgər etsəm, yaşatırdım daim

Yoq kimsədə mərhəmətlə vicdan,
İnsanlığı həp unutdu insan.

Türk oğlu sözündən dönməz,
Məhv olur da sürüklənməz.

Bir şeyin yoqsa da könlün var ya,
Bana ver könlünü