Atebetü’l-Hakayık Kitap Alıntıları – Edip Ahmet Yükneki

Ey sıkıntısız rahatlık uman
Bu dünya ne zaman umutlanacak bir yer oldu

Sözünü düşünerek söyle, aceleyle söyleme
Sözünü gizle ki başını gizleme
Bin kişi dostun olsa bile çok görme
Bir kişi düşmansa onu azımsama

Bilgiyle âlim yukarı yükseldi
Bilgisizlik insanı aşağı çökertti
Bilgi edin, usanma, bil ki o Hak resulü
Bilgi kimde ise gidip alınız dedi

İnsan bilgiyle insan olmuştur
Bilgisiz diriyken yitik sayılır
Bilgili er öldü, adı ölmedi
Bilgisizsen ölmeden adın ölür

Nice yer vardı, sığışmaz eri
Eri gitti, kaldı kuru gibi yeri
Nice alim vardı, nice filozof
Hani bugün onların binde biri

Arkadaşım deyip, inanıp sırrını açma sakın
Ne kadar güvenilir arkadaş olsa da yakın
Sırrın sende sabredip durmazsa eğer
Arkadaşında sabreder mi, bunu iyi düşün

Sanıp sözlegen er sözi söz sagı.
Sözün iyisi düşünüp söylenendir.

Ok yarası kapanır lâkin dil yarası kapanmaz.

birin kilse rahat gelür renc onun
aya renc katıksız sürur umguçi
bu ajun kaçan ol umınçka orun

Rahat bir gelirse, acı gelir onar onar
Ey sıkıntısız rahatlık uman
Bu dünya ne zaman umutlanacak bir yer oldu

Edebler başı til küdezmek turur

Edeplerin başı dili gözetmektir

Ey kötülük sonucu iyilik bekleyen,
Diken eken insan üzüm biçemez!

Bin kişiyle dost olsan bile çok sanma.
Bir kişi düşmanınsa bile onu az sayma.

Malın haramsa sonunda azap var
Eğer helalse sonunda hesap var

Yol kimin hakkıysa onun yolu yok
Kim yolsuzsa onun en geniş yol

Ey kötülük yapıp iyilik uman
Diken eken insan üzüm biçemez

Allah sabredenleri sever, çünkü zorlukla beraber kolaylık var.

Müminliğin nişanı tevazudur

Bu dünya bir kervansaray konup göçmelik

Türlü kirler yıkanmakla arınır
Cahillik yıkanmakla arınmayan bir kirdir

Bilgisiz ne dese anlamadan söyler
Onun kendi dili kendi başını yer

Bugün için toplamak insana haz verebilir, ancak yarın bırakıp gitmek çok acıdır.

İnsanı bir yana bırakıp sen zamanı kötülersin. Zamanı yerme, insanları kötüle.

Binlerce dostun olsa bile çok sayma; düşmanın bir tek olsa bile azımsama.

Ne kadar yıkarsan yıka, kan kanı temizlemez. (Kan, kan ile yunmaz!)

Diyorsun ki insana giyecek, yiyecek ve içecek gerekli. Hatta çok mal, çok işçi ve kadın Eğer ömür boyu yetecek kadar mal topladınsa bile, başlık giyebilmek için insana önce bir baş gerektir.

Devletler, kontrollerine aldıkları muhalefet hareketlerini, ayaklanmaları ya da devrimleri, dışında kaldıklarından daha kolay engeller.

Dünya insana bazen gülümser ve hemen kaş çatıp alın buruşturur. O, bir elinde bal tutarken bir elinde ağı sunar. Önce baldan bir parça tattırarak ağzını sulandırır, sonra da kadehine zehir koyarak sunar.

443 Hünerle talihin bir araya gelmesi
444 Az bulunan şeylerden daha azdır

Eğer yaşanmakta olana başkaldırıyorsanız ve gençseniz, yaşadığınız her ne olursa olsun serüvendir.

403 Bidadı* engelleyen kişi kalmadı
404 Onun için günden güne artar bu bidad

328 Arıtılmaz nice yıkasan kanla kan

296 Uzun düşünme, düşünmekten çok olsun amelin

211 Ey sıkıntısız rahatlık uman
212 bu dünya ne zaman umutlanacak yer oldu
213 Yılan gibi bu dünya, yılanı oklamak gerek
214 Yoklandığında yumuşaktır, içi pür ağu
215 Yılan yumuşaktır ama öldürebilir bir fili
216 Uzak durmalı, yumuşak deyip güvenmemeli
217 Bu dünya dışarıdan güzel görünür
218 Velakin içinde binlerce nahoşluk vardır
219 Bakıp, dış bezeğini görüp senin buna
220 Gönül bağlaman bil ki hataların başıdır

200 Abad olanın sonu haraplıktır

188 Mal yokluğuna fakirlik deme
189 Bu dünyada malından giyip yiyeceğin
190 Kadarını al, fazlasını isteyip girme vebale

134 Çok konuşan dil yenilmez bir düşmandır

112 Cahillik yıkamakla arınmayan bir kirdir

106 Ey dost, bilginin tadını bilgili bilir
107 Bilgi bildirir insana bilginin kadrini
108 Bilgisiz odun ne yapsın bilgiyi

95 Bilgili er öldü, adı ölmedi
96 Bilgisizsen ölmeden adın ölüdür

31 Yine dört arkadaşına da benden selam
32 Onları anmaktan hiç usanmam
33 Sadık ile Faruk,* üçüncüsü Zinnureyn**
34 Ali dördüncüsüdür, yiğit ve kahraman

Malın haramda sonunda azap var
Eğer helalse sonunda hesap var.

Sözünü gizle ki başını gizleme.

Sırrın sende sabredip durmazsa eğer
Arkadaşında sabreder mi,bunu iyi düşün.

Kemikte ilik gibidir insana bilgi
Kemiğin ilik,insanın akıldır süsü.

Ey kötülük yapıp iyilik uman/ Diken eken insan üzüm biçmez

Sözünü düşünerek söyle, aceleyle söyleme

Eğer söylersen sözü bilerek söyle

Nice yar vardı, sığışmaz eri/ Eri gitti, kaldı kuru gibi yeri/ Nice âlim vardı, nice filozof/ Hani bugün onların binde biri

Kalıcı değildir bu dünya lezzeti/ Esen yel gibi geçer zevk müddeti/ Genç yaşlanır, yeni eski olur/ Sağlam er çöker, geçer kuvveti/ Bugün var, yarın yok bu dünya malı

Arkadaşım deyip, inanıp sırrını açma sakın/ Ne kadar güvenilir arkadaş olsa da yakın/ Sırrın sabredip sende durmazsa eğer/ Arkadaşına sabreder mi, bunu iyi düşün

Dilini gözet, gel az tut sözünü

Sözün iyisi düşünüp söylenendir

Birçok kişinin içinde kötülük vardır
Dıştan gerçek dost gibiyse de bil bunu

Sözünü düşünerek söyle, aceleyle söyleme
Sözünü gizle ki başını gizleme
Bin kişi dostun olsa bile çok görme
Bir kişi düşmansa onu azımsama

Yararsız tartışma ve mizahtan sakın
Büyüklerini kızdırır sana bu mizah
Küçüklerini küstah kılar, buna inan

Ey sıkıntısız rahatlık uman
Bu dünya ne zaman umutlanacak bir yer oldu

İyi gizle sırrını, kimse bilmesin
Sözünden özüne pişmanlık gelmesin
Bütün gizli işlerin aşikar olup
Gören, işiten sana gülmesin
Arkadaşım deyip, inanıp sırrını açma sakın
Ne kadar güvenilir arkadaş olsa da yakın
Sırrın sende sabredip durmazsa eğer
Arkadaşında sabreder mi, bunu iyi düşün

İki şey birleşirse bir insanda eğer
O insana mürüvvet yolu kapanır
Biri gereksiz yere konuşmak
İkincisi yalan söylemektir

Ne gelirse insana dilinden gelir
Dili yüzünden insan iyi ya da kötü olur

Ok yaraları kapanır
ama dil yarası geçmez

Cahillik yıkmakla arınmayan bir kirdir

Ululuğa erişirsen şaşırma özünü
Atlas giysen bile unutma özünü
Ululuk bulduğunca alçakgönüllü olup
Büyüğe, küçüğe tatlı kıl sözünü

Bir zalimle birlikte yürüyen onun suç ortağı olur .

Rahat bir gelirse, acı gelir onar onar.

Kalıcı değildir bu dünya lezzeti
Esen yel gibi geçer zevk müddeti

Arkadaşım deyip, inanıp sırrını açma sakın
Ne kadar güvenilir arkadaş olsa da yakın
Sırrın sende sabredip durmazsa eğer
Arkadaşında sabreder mi, bunu iyi düşün

❝ kim ol yolluk erse anıng yolı yok ❞
( Yol kimin hakkıysa onun yolu yok )

kilür güz kiçer yaz barur bu özüm
(Gelir güz, geçer yaz, biter bu ömür)

Sözünü düşünerek söyle, acele ile söyleme
Sözünü gizle ki başını gizleme

Haris dünya malını toplar ama doymaz
Sahibi yaşlanır ama harislik kocamaz.

Ey sıkıntısız rahatlık uman
Bu dünya ne zaman umutlanacak bir yer oldu

Doğru ol, doğruluk yap, adın doğru olsun.

Sırrın sende sabredip durmazsa eğer
Arkadaşında sabreder mi, bunu iyi düşün.

Sözünü düşünerek söyle, aceleyle söyleme
Sözünü gizle ki başını gizleme

Türlü kirler yıkanmakla arınır
Cahillik yıkamakla arınmayan bir kirdir

❝ Bilig bildi boldı eren belgülüg
Biligsiz tirigle yitük körgülüg

İnsan bilgiyle insan olmuştur
Bilgisiz diriyken yitik sayılır ❞

– Edip Ahmed Yüknekî